Avrupa'daki birçok ülke ile 'telif hakkı' konusunda masaya oturan Google için Türkiye'deki sürecin de hızlandırılması bekleniyor. Akademisyenler de gereken adımların bir an önce atılması gerektiği görüşünde. Dünya genelinde dijital yayıncılar, uzun süredir Google'ı içeriklerini ücretsiz olarak kullanmakla suçluyor ve telif hakkı istiyordu.
TEMSİLCİLERDEN ÇAĞRI GELDİ: SÜRECİ HIZLANDIRIN
Google, Almanya, Macaristan, Avusturya, Fransa, Hollanda ve İrlanda'da bulunan 300'den fazla basın-yayın organıyla anlaşma imzaladı. Ancak Türkiye'nin de aralarında bulunduğu birçok ülke telif hakkı kapsamının dışında kaldı. Uygulamanın Türk yayıncılar için ne zaman başlayacağı şimdilik merak konusu.
Sektör temsilcilerinin yanı sıra akademisyenler de Türkiye için sürecin hızlandırılması gerektiği görüşünde.
Avrupa Birliği, telif hakkı yasasını 2019'da kabul etmişti. Söz konusu yasa, içerik toplayıcılarının belli bir uzunluğu geçen haber kesitleri için içerik sahiplerine ödeme yapmasını zorunlu hâle getirmişti. Avrupa Telif Hakkı Direktifi, Google gibi üçüncü taraf çevrimiçi platformların doğrudan içerik sağlayıcılarla pazarlık yapmasına olanak tanıyor.
Giresun Üniversitesi Tirebolu İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Serpil Karlıdağ da yaşanan süreci değerlendirerek süreçle ilgili 'hızlandırılmalı' çağrısı yaptı. "Avrupa Birliği'ndeki ülkeler Avrupa Telif Hakkı Direktifi'nin 15'inci maddesinin sağladığı komşu haklar çerçevesinde haber yayıncılarına yeni haklar verebilmektedir. Türkiye'nin de bir an önce Dijital Telif Hakları Yasasını çıkarması gerekmektedir" diyen Karlıdağ şunları söyledi: "Mevcut yasadaki yapılan değişiklikler ve 2016 yılında çıkarılan Kişisel Verilerin Korunması Yasası zaten AB yasalarına uyumlu olarak yapılmıştır. Bu konuda Google'ı zorunlu kılacak herhangi bir yasal maddenin olmaması onun ödeme yapmaktan kaçınmasına yol açmaktadır. Google da sonuçta ticari bir kuruluştur ve amacı her zaman kârını en çoklaştırmaktır.
GOOGLE HER DAKİKA 143 BİN DOLAR KÂR ELDE EDİYOR
Habere para vermeyi kimsenin istemediği bir dönemde Google'ın ödeme yapması elbette bağımsız habercilik açısından önemli olacaktır. Bir taraftan doğru ve çeşitli habere ulaşmak isteyen okuyucu talebi dolayısıyla kamu yararı diğer taraftan 'Kamu malı durumundaki haberin maliyetini kim ödeyecek?' sorusu her geçen gün önem kazanırken Türkiye'de en çok kullanılan arama motoru olan Google'ın telif hakkı ödeme yapması finansal bir destek oluşturacaktır.
Google dünya üzerinde en çok kâr eden şirketlerin başında geliyor. Google'ın çatı şirketi Alphabet her dakika 143 bin dolar kâr elde ediyor. Şirketin geliri ocak-mart döneminde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 18 artarak 49,4 milyar dolara ulaştı. Google'ın telif hakkını ödemesi, karşılığında reklam göstermesini gerektirmez. Yayıncıların haber içeriklerinin arama motorunda görünüp görünmediği ve ne kadarının önizlemede göründüğü konusunda tam kontrole sahip olmaları gerekir.
Reklamlar her zaman ücretsiz içerik için geçerli bir iş modelidir. Bir anlamda kullanıcıya ya ücret ya da reklam seçenekleri sunulmaktadır. Ancak reklam ve sponsorlu içeriklerin güven vermediği ve en temel habercilik etiğini ihlal ettiği bir gerçektir. Google da haberlerde reklam yayınlamadığını beyan etmektedir.
