Caiz Ne Demek? TDK Anlamına Göre Dinde Caiz Kelimesinin Türkçe Anlamı Nedir?

Caiz sözü dini terimleri araştıranlar tarafından merak ediliyor. Dinde caiz nedir, caiz değil ne anlama gelir, caiz ne demek diye merak eden vatandaşlar bu sorunun yanıtı için Diyanet açıklamasını inceliyor. İslamiyet'te caiz kabul edilen durumlar ve caiz olan bir durumda ne yapılması gerektiği merak ediliyor. Günah ve haram ile ifade edilemeyen bazı durumları temsil eden caiz ve caiz değildir sözleriyle ilgili bilgiler haberimizde…

CAİZ NE DEMEK TDK

Türk Dil Kurumu'na göre caiz kelimesi şu anlamlara gelmektedir:

• Din, yasa ve töre bakımından işlenmesinde ve yapılmasında herhangi bir sakınca olmayan, yapılmasına ve işlenmesine izin verilen
• Uygun, yerinde sayılan ve yakışık alan.

CAİZ NE DEMEK DİYANET

"Caiz" ve "cevaz" aynı manaya gelmektedir. Biri masdar diğeri ise fiildir. Her ikisi de geçerlidir anlamına gelir. Aralarında fark olsa bile sonucu değişmez. Caiz kelimesinin duruma göre değişen anlamları söz konusudur. Şöyle ki,

1. Câiz, genel olarak ruhsat verilmiştir, günah değildir mânâsındadır. Fakat câiz değildir denilen şeyi yapmamak daha iyidir.
2. "Yapılması daha iyi" demektir.
3. Yapılması tenzihen mekruh demektir.
4. Yapılması tahrimen mekruh demektir.
5. Yapılması mubah demektir.
6. Yapılması vâcip, gerekir demektir.

CAİZ ÖRNEKLERİ

Bu anlamlar duruma göre değişiklik göstermektedir. Caiz kelimesinin her bir anlamı için birer örnek:

1- "Cemaatle namaz kıldıktan sonra, duayı beklemeden gitmek caizdir" demek, "Günah değildir, gidilebilir, ancak gitmeyip duayı beklemek daha iyi olur" demektir.

"Kur'an-ı kerimi abdestsiz ezberden okumak caizdir" demek de böyledir. Günah olmaz, fakat abdestli okumak daha iyi demektir.

"Sabah namazında aldığı abdest bozulmadan, bu abdestle, öğleyi, ikindiyi, akşamı ve yatsıyı kılmak caiz" demek de böyledir. Günah olmaz, fakat her namaz için abdest almak daha iyi olur.

2- "Namazda rüku ve secde tesbihlerini üçten fazla [5,7,9,11 gibi] söylemek caiz" demek, daha iyi olur, müstehaptır demektir.

"Abdest bozulmadan, her namaz vaktinde abdest üstüne yeniden abdest almak caiz" demek, yapılması daha iyi olur demektir.

3- "Amca ve dayı kızı ile evlenmek caiz" demek tenzihen mekruhtur, bir mecburiyet olmadıkça, yapılmaması daha iyi olur, yapılırsa da günah olmaz demektir.
Hristiyanın kestiği hayvanın etini yemek de böyle caiz; yani tenzihen mekruhtur.

4- "Hristiyan kadınla evlenmek caiz" demek, zimmi olursa tenzihen mekruh, harbi olursa tahrimen mekruh demektir.
(Zimmi, İslam devletine haraç, cizye gibi vergiler veren gayrı müslim vatandaş demektir. Harbi ise, vatandaş olmayan gayrı müslim demektir.)

5- "Pamuk gömlek giymek caiz" demek, yapılmasında veya yapılmamasında bir mahzur yoktur demektir.

6- "Hastalık sebebiyle yarasından kan, irin akanların, idrar kaçıranların, abdest ve namazlarının bozulmaması için Maliki mezhebini taklit etmeleri caiz" demek, yapılması gerekir demektir.
Bunun gibi, "Mahalle mescidinin gelirlerini, masraflarını idare etmek için mütevelli [vazifeli bir memur] tayin etmek caiz" demek, gerekir manasınadır.

7- "Bir babanın malının hepsini bir çocuğuna hediye etmesi caiz olur" demek, hediyeyi alan çocuğa bunun hiç mahzuru olmaz, fakat çocukları arasında ayrım yaptığı için babaya günah olur demektir.