Birey hiç durmadan, her biri kendi yasalarina sahip olan bir kusatma mekânindan öbürüne geçer; önce aile; sonra okul (artik ailende degilsin); ardindan kisla (artik okulda degilsin); en sonunda da fabrika; arasira hastane; olasilikla hapishane, yani kapatilmis-kusatilmis çevrenin en önde gelen örnegi. Analojik bir model olusturan hapishanedir burada
Rossellini'nin Europa 51 filminin kadin kahramanlarindan biri bazi isçileri isbasinda gördügünde mahkumlarla karsi karsiya oldugumu sandim diye haykirabilir. Foucault bu kapatip-kusatma çevrelerine iliskin ideal projeyi parlak bir sekilde inceledi; özellikle fabrikalarda görüldügü haliyle; yogunlastirma; mekân içinde dagitim; zaman içinde siralama; etkisi, parça parça kuvvetlerin toplamindan daha büyük olacak bir üretken kuvveti zaman-mekân içinde kurmak... Ancak Foucault, bu modelin geçiciligini de tanimisti.
Bu model, amaç ve islevleri son derece farkli olan, üretimi örgütlemektense vergilendiren, hayati idare etmektense ölümü yöneten hükümranlik toplumlari modelini takip etmisti; geçis zaman içinde gerçeklesti ve Napolyon, görüldügü kadariyla, bu modelin bir toplumdan baska bir topluma yayilarak genis bir ölçek kazanmasini sagladi. Ama disiplinler de, siralari gelince kendi bunalimlariyla karsilastilar ve bu hal, zamanla kurulan ve Ikinci Dünya Savasi'nin ardindan ivme kazanan yeni kuvvetlerin kârinaydi; bir disiplin toplumu, artik içinde olmadigimiz, artik olmayi biraktigimiz seydir. Kapatip kusatma mekânlarina iliskin genellesmis bir bunalimin ortasindayiz hapishanede, hastanede, fabrikada, okulda ve ailede. Aile de, diger bütün içeriler egitsel, mesleki vs.gibi kriz içinde bulunan bir içerisidir.
Görev ve yetki üstlenen idari mekanizmalar zorunlu oldugunu varsaydiklari reformlari ilan etmeyi bir an olsun birakmazlar: Egitim kurumlarinda reform, sanayide reform, hastanelerde reform, silahli kuvvetlerde reform, hapishanelerde reform. Ama herkes, tam tükenisleri ne zaman gerçeklesecek olursa olsun, bu kurumlarin islerinin bitik oldugunu biliyor. Yapilan aslinda son ayinleri ifa etmek ve bu alanlarda istihdam edilen insanlari, kapiyi çalacak yeni güçler yerlerine yerlesene dek beslemeyi sürdürmekten ibarettir. Bu yeni kuvvetler, disiplin toplumlarinin yerini almakta olan denetim toplumlaridir. Denetim, Foucault'nun pek yakin gelecegimiz olarak teshis ettigi bu yeni canavara Burroughs'un taktigi addir. Paul Virilio da devamli olarak kapali bir sistemin zaman çerçevesinde isleyen eski disiplinlerin yerini daha simdiden almistir.
