Fatma Aliye kimdir ya da diğer ismiyle Fatma Aliye Topuz kimdir sorusu için edebiyat dünyasına bakmamamız gerekir. Türk edebiyatının yetiştirdiği nadir özgün edebiyatçılardan olan Fatma Aliye, Türk edebiyatının ilklerindendir. Fatma Aliye'nin hayatı edebiyat çerçevesinde geçmiş ve Fatma Aliye'nin eserleri de bu alanda oluşmuştur. Bu bilgilerden yola çıktığımızda; 50 liranın arkasında neden Fatma Aliye var, sorunun yanıtını bulabiliriz.
Fatma Aliye; devlet ve ilim adamı, tarihçi, hukukçu ve şair Ahmet Cevdet Paşa'nın kızıdır. 9 Ekim 1862'de İstanbul'da doğmuş ve 13 Temmuz 1936'da İstanbul'da ölen yazar Türk edebiyatında bazı yeniliklerin ismidir. Babası gibi pek çok alanda çalışma yapmış kadın yazardır.
Türk edebiyatı tarihinde ilk kadın romancı olarak bilinmekte ve Ahmet Mithat Efendi ile Hayal ve Hakikat isimli romanı yazmışlardır. Roman, biyografi, felsefe, tarih türlerinde çalışmalar yaparak eserler üretmiş; ürettiği eserler batı dillerine çevrilmiştir.
Tanzimat dönemi yazarlarından olan Fatma Aliye, yazdığı eserleri takma isimlerle yayınlasa da Muhadarat isimli romanını ilk kez kendi ismiyle yayımlamıştır. Bu romanda dönemin sık işlenen konularından olan, kişinin kendi iradesi dışında yapmak zorunda kaldığı görücü usulü evlilik konusunu işlemiştir.
Tarih, felsefe, edebiyat, biyografi alanında pek çok eser üreten yazarın eserleri şunlardır:
Hayal ve Hakikat, Muhadarat, Nisvan-I İslam, Ref'et, Levayih-İ Hayat, Ûdi, Taaddutu Zevcat, Terâcim-i Ahvâl-i Felâsife, İstila-i İslam, Nâmdârân-ı Zenân-ı İslâmiyân, Tedkîk-i Ecsâm, Enin, Kosova Zaferi / Ankara Hezimeti: Tarih-i Osmaninin Bir Devre-i Mühimmesi, Ahmed Cevdet Paşa ve Zamanı, Desaadet, Kanaat Matbaası
