Halk Edebiyatı Nazım Biçimleri - Anonim Ve Aşık Tarzı Halk Şiiri Nazım Şekilleri Nelerdir, Kaça Ayrılır ve Nasıl Bulunur?

Halk edebiyatında da, aynı divan edebiyatındaki gibi şiir türü baskın olarak biliniyor. Bu nedenle de halk edebiyatı nazım biçimleri kendi arasında 3'e ayrılıyor. Her bir halk edebiyatı tarzının, farklı özellikleri bulunuyor. Bu sayede onları ayrıştırmak da kolay oluyor. Genellikle şiir ağırlıklı olsa da halk edebiyatı eserlerinde düz yazılar da görülebiliyor. Anonim Ve Aşık Tarzı Halk Edebiyatı nazım biçimleri nelerdir, kaça ayrılır? Konuyla ilgili daha detaylı bilgi almak için yazımızın devamını okuyabilirsiniz.

Halk Edebiyatı Nazım Biçimleri Nelerdir?

Halk edebiyatı 3 ayrı başlık altında inceleniyor. Bunlar:

• Anonim Tarzı Halk Edebiyatı
• Aşık Tarzı Halk Edebiyatı
• Dini- Tasavvufi Halk Edebiyatı

Her bir tarzın kendi içinde farklı nazım biçimleri bulunuyor.

Anonim Tarzı Halk Edebiyatı Nazım Biçimleri Nelerdir?

Anonim tarzı halk edebiyatı söyleyeni belli olmayan eserleri kapsıyor. Bu edebiyat türünün 4 farklı şiir biçimi bulunuyor. Bunlar:

• Türkü

Besteli şiir olarak da anılan türkülerin düzenleyicisi ya da söyleyeni bilinmiyor. Farklı konulardan söz eden türküler, hecenin 7, 8, 11 ve 14'lü ölçüleriyle söyleniyor. Belirli bir ezgi eşliğinde söylenilen türkülerin, bölgelere göre özellikleri ve adı değişikliğe uğrayabiliyor.

• Mani

Sevgi, övgü, yergi, ayrılık, aşk, tabiat gibi konuları işleyen maniler "aaxa" kafiyesine uygun dörtlüklerle söyleniyor. Mani çeşitleri de kendi arasında; düz mani, cinaslı mani, yedekli mani, deyiş" olarak ayrılıyor. Manilerin 4+3 şeklinde bir ölçüsü de bulunuyor.

• Ninni

Ninniler, annelerin bebeklerini uyutmak için ezgiler eşliğinde söylediği şiirler olarak yer alıyor. Çocukların psikolojisi üzerinde de etkisi olduğu biliniyor. Manzum özellikleri bulunuyor.

• Ağıt

Sevilen bir kişinin, ölümünün ardından duyulan acının ezgilerle söylenme biçimi olarak biliniyor. Türkü çeşidine de giren ağıtlar, dörtlüklerden oluşuyor ve 11'li hece ölçüsüyle yazılıyor.

Aşık Tarzı Halk Edebiyatı Nazım Biçimleri Nelerdir?

Eskilerde "kam, baksı" gibi isimler verilen ozanlara, halk edebiyatı döneminde "aşık" adı verilmiştir. Aşıklar, o dönemde şiirlerini bağlama eşliğinde dolaşarak söylediklerinden aşık tarzı halk edebiyatı deniliyor. Genellikle sözlü olmasına rağmen aşıklar, şiirlerini "cönk" adı verilen defterlerde topluyor. Aşık tarzı halk edebiyatının özelliklerini şu şekilde sıralayabiliriz:

• Koşma, destan, varsağı gibi nazım şekilleri kullanılıyor.
• Koşma, kendi içerisinde; güzelleme, taşlama, ağıt gibi çeşitlere ayrılıyor. Anonim halk edebiyatında da ağıt vardır ve bu iki türün karıştırılmaması gerekiyor. Anonim halk edebiyatındaki ağıt türünün söyleyeni bilinmezken, aşık tarzı halk edebiyatında ise ağıtı söyleyen kişi biliniyor.
• Nazım birimi olarak 4'lük kullanılıyor.
• Teşbih (benzetme) ve teşhis (kişileştirme) sanatları sık kullanılıyor.
• Genellikle yarım ve cinaslı kafiye kullanılıyor.
• Göz kafiyesi yerine, kulak kafiyesine yer veriliyor.
• Aşk, ayrılık, gurbet, özlem, kıskançlık, yiğitlik gibi konulara ağırlık veriliyor.
• 7'li, 8'li ve 11'li hece ölçüsü biçimlerine yer veriliyor.

Dini- Tasavvufi Halk Edebiyatı Nazım Biçimleri Nelerdir?

Dini- tasavvufi halk edebiyatında, Allah sevgisi ön planda oluyor. Dini- tasavvufi halk edebiyatı halk edebiyatının özelliklerini şu şekilde sıralayabiliriz:

• Nazım biçimi olarak hem 4'lük hem de beyit kullanılıyor.
• Şairler genellikle dini eğitim almış kişiler oluyor.
• Hem hece hem de aruz ölçüsü kullanılıyor.
• İlahi, şathiye, nutuk, devriye, hikmet gibi nazım şekilleri kullanılıyor.
• Genellikle 7'li ve 11'li hece ölçüsü kalıpları kullanılıyor.