Büyük şehirlerdeki taksi ve trafik sorununu çözmek için kolları sıvayan Martı'nın kurucusu Oğuz Alper Öktem, "Özellikle İstanbul'da taksi baronları var. Biz işimize de kendimize de güveniyoruz. İstanbul'da taksi sorununu çözmeye niyetliyiz" dedi. Öktem ile Martı'nın yatırımları ve yeni uygulamaları TAG'ı konuştuk...
10 milyondan fazla kişiye ulaştı… 'Taksi sorununu çözeceğiz'
Genç bir girişimcisiniz. Bu hikâye nasıl başladı, kısaca anlatır mısınız?
Girişimci olmaya karar verdiğimde sektör bakmaya başladım. Hangi sorunu çözersek büyük bir şirket ortaya çıkarabileceğimizi düşündük. İstanbul'da trafik sorununa çözüm bulmak amacıyla yola çıktık. G 20 ülkeleri arasında ulaşım Super App'i (süper uygulama) olmayan tek ülke Martı kurulana kadar Türkiye'ydi. Şu anda birden fazla ulaşım kategorisinde faaliyet gösteriyoruz. Los Angeles'ta bir iş seyahatinde scooter'lar karşıma çıktı. İstanbul'da işe yarayacağını öngörüp, bu girişimi başlattık. Martı Türkiye'nin paylaşımlı, elektrikli ve çevreci ulaşımı yaygınlaştırma hedefiyle kurulan tek ölçeklenmiş mobilite şirketi. E-scooter, e-bisiklet, e-moped ve paylaşımlı araç sürüş hizmeti olan TAG ile mobilitede bu dört alanda hizmet veren Türkiye'nin tek şirketiyiz.
New York Borsası'na açıldınız. Memnun musunuz şu anda?
2022'de Martı'nın halka açılması için ilk adımları attık. Martı'nın New York Menkul Kıymetler Borsası'nda işlem görmeye başlaması için SPAC "birleşme amaçlı ortaklık şirketi" modelinin kullanılmasına karar verildi. 1 yılın ardından Martı, kuruluşundan 4 yıl sonra sadece New York Borsası'na kote olan ilk Türk şirketi unvanını kazandı. Türk start-up ekosistemini temsil eden bir şirket olarak devler liginde Türk bayrağını dalgalandırmak gurur verici… Arzdan elde ettiğimiz 60 milyon dolar gelir Türkiye'ye geliyor. Burada daha fazla istihdam yaratıp, yatırım yapacağız. Boeing, Coca Cola, Pfizer ve P&G gibi devlerin işlem gördüğü New York Borsası'nda işlem görmemiz Türk teknoloji (start-up) girişimlerinin dünya ligine yükselebilmesinin yolunu açacak.
Halka açıklık oranı nedir? Arz gelirini ne yapacaksınız?
Yatırımcıların ve SPAC hissedarların Martı Technologies Inc fimasındaki payı yüzde 67. Kalan kısım Martı yönetimi ve çalışanlarının sahipliğinde. Kurucular olarak kuruş hisse satmadık. Türkiye'ye inanıyoruz, yatırım yapmaya devam edeceğiz. Türkiye'de borsaya açılma gündemimizde yok. PTT liginden Süper Lig'e yükseldik. Amacımız o ligde kalıcı olmak. Türkiye'ye 60 milyon dolar döviz getirdik. Bu daha başlangıç. Biz insanları A'dan B noktasına en ekonomik ve en çevreci şekilde götüren ulaşım şirketiyiz. Bugün scooter'la, elektrikli bisikletle, arabayla, yarın drone ile olur. Gidişata göre yeni ne teknoloji varsa onu ulaşıma entegre edeceğiz.
İstanbul'da taksi sorunu var. Bu konuda bir çözüm öneriniz var mı?
Taksilerde yaşanan sorunlara ışık tutan bir araştırmada, katılımcıların yüzde 76'sı taksilerin mesafe beğenmeyerek müşteri aldığını, yüzde 54'ü uzak güzergah seçerek ve yolu uzatarak haksız kazanç sağladığını belirtti. Katılımcıların yüzde 53'ü şoförün müşteriye hal/tavır ve davranışlarını, yüzde 46'sı taksicilerin adam ayırdığını, yüzde 43'ü ise şoförün trafikten şikayet etmesi, yol boyu söylenmesi ve küfür etmesi gibi yaşanan sıkıntıları aktardı. Her 5 görüşmecinin 4'ü İstanbul'da, taksicilerin mesafe beğenmemesini ise en önemli sorunlar arasında belirtti. Bu görüşmecilerin yaklaşık yarısı tarafından çözülmesi beklenen problemler arasında ilk sırada yer aldı. Özellikle İstanbul gibi mega şehirlerde en önemli sorunlardan biri olan ulaşım için çözüm teknolojiden geçiyor. Martı'nın amacı insanların gündelik hayatlarını kolaylaştıracak ve çevre dostu ve paylaşımlı ulaşım alternatifleri sunmak.
İSTANBUL'DA TAKSİ BARONLARI VAR
TAG (tek araçla gidelim) uygulaması bu sorunları çözecek mi?
Bu konu bizim davamız. O yüzden TAG'ı çıkardık. Bir tuşla aracını paylaşmak isteyen birisi sizi alıyor, o güzergaha bırakıyor. İstanbul'da birkaç dakika içinde araba sizi alıyor, istediğiniz yere götürüyor. İstanbul'da 45 bin şoförümüz var. Vatandaştan iyi geri dönüşler alıyoruz. Fakat maalesef bu çözüme mani olmak isteyenler var. Kendisine taksi lobisi diyen yapı ve onların başkanı TAG ile Martı'yla uğraşıyor. Aslında İstanbul'daki taksi probleminin ana sebebi 3 madde… Taksilerde 1989'da taşıma lisansının plakalara verilmesi ve bunların babadan oğula aktarılması. Taksi plakalarının yüzde 90'ı kirada. İstanbul'da 20 bine yakın plaka 3-4 bin kişinin elinde toplanmış durumda. Ayda 50 bin lira kira ödeyen taksi emekçileri taksi baronlarına çalışıyor. Ayrıca bu kira ödemeleri elden yapılıyor, vergi verilmiyor. Bunları bir araya getirince İstanbul'da taksi kanseri doğuyor. Biz işimize de kendimize de güveniyoruz. İstanbul'da taksi sorununu çözmeye niyetliyiz. Orta ve uzun vadede hedefimiz ise Türkiye'nin trafik sorununu kökten çözmek.
MARTI KOMİSYON ALMIYOR
TAG nasıl bir teknoloji?
Araç paylaşımı yapmak isteyenlerle, seyahat edecekleri bir App üzerinden buluşturuyor. Biz TAG şoförlerinden komisyon da almıyoruz. Şu anda Karayolları Kanunu'nun 'hatır taşımacılığı' maddesine göre yapılıyor. Ama eninde sonunda Türkiye'de paylaşımlı araç uygulamaları yayılacak.
15 İLDE VATANDAŞ MARTI'YI KULLANIYOR
Martı 81 ile ne zaman yayılacak?
Şu anda 15 ildeyiz. Daha fazla şehre gitmek için yatırımlarımızı sürdüreceğiz. Bugün Martı'yı kullananların sayısı 10 milyonu aştı. Son 12 ayda 'ben daha çok Martı istiyorum' diyenlerin sayısı 1 milyon 85 bin 927. Bu kişiler 2 milyon 340 bin 928 noktada daha fazla Martı hizmeti istiyor. Bu nedenle de yatırımlarımız sürecek.
