Fetullahçı Terör Örgütü'nün (FETÖ) darbe girişimini Cumhurbaşkanı'nın başkomutanlığında sokakta geri püskürten Türkiye, sağlam makro ekonomik temelleri ile cazibesini korumayı sürdürüyor. S&P'nin gerçekleştirdiği not indirimine rağmen, yerli yatırımcıların can siperane savunması sarsılan ama 'yıkılmayan' Türkiye piyasalarının tekrar ön plana çıkacağı kaydedildi.
TL DÜNYAYA GÜVEN VERDİ
Dolardaki yükselişi frenleyen ve TL'nin toparlanmasını sağlayan ise tankların önüne yatan vatandaş oldu. Yerli yatırımcılar özellikle pazartesi ve salı günü 7 milyar dolardan fazla döviz satışı gerçekleştirdi. Vatandaşın bir bölümü, ellerindeki altınları satarak bankalara TL mevduat olarak yatırdı. Vatandaşın can siperane şeklinde yaptığı savunma, bazı yabancı bankaların 'dolar 3.30 TL'ye gidiyor' tezini de çürüttü. Dolar tarihi zirveyi gördükten sonra 3.02 TL'ye kadar geriledi.
İŞ DÜNYASININ TAVRI GELECEĞE UMUT
Milli irade ve demokrasiyi hedef alan kalkışmaya iş dünyasından da sert tepki geldi. Darbenin ilk günü iş dünyası örgütlerinin temsilcileri birbiri ardına açıklama yayınlayarak "Seçimle gelmiş hükümet dışında hiçbir iradeyi tanımıyoruz" değerlendirmelerinde bulundu. İş dünyasının sivil toplum kuruluşları ayrı ayrı açıklama yaparak, Türk milletinin demokrasiye sahip çıkmanın eşsiz bir örneğini sergilediğini söyledi. İşadamları, "Bu kalkışmaya milletimiz, polisimiz ve vatansever askerimiz karşı durup dünyaya örnek bir direniş gösterdi. Demokrasi zaferi kazandık. Demokrasinin ve seçilmiş hükümetin yanındayız" dedi. Türkiye'nin son dönemde yaşadığı en ağır saldırıya karşı iş dünyası da önemli bir sınav verdi. Darbeye karşı mücadelede özellikle küçük ve orta ölçekli işletme (KOBİ) patronlarının en ön saflarda yer alarak sokaklara çıktığı görüldü. Birçoğu da işçileriyle birlikte sahaya indi. Kimisi kamyonlarını gönderdi kimi iş makinelerini yollara siper etti. İş dünyasının bu tavrı ekonomideki toparlanmanın hızlanmasına ve geleceğe ilişkin kaygıların azalmasına neden oldu.
EKONOMİDE TOPYEKÜN MÜCADELE
Ekonomi yönetimi de darbeyle devrilemeyen ülkenin ekonomiyle alaşağı edilmemesi için 7/24 teyakkuzda çalışıyor. Merkez Bankası, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu, Sermaye Piyasası Kurulu, Borsa İstanbul ve Türkiye Bankalar Birliği bu topyekün mücadelede başı geçiyor.
MERKEZ TESLİM OLMADI
Başta Merkez Bankası olmak üzere tüm ekonomiye yön veren tüm kurumlar, darbe girişiminin piyasalara ve bankalara etkisini frenlemek için birlik oldu. Bankaların ihtiyacı olması halinde likidite musluklarını sonuna kadar açan Merkez Bankası, darbecilere en sert cevabı, Para Politikası Kurulu toplantısında verdi. FETÖ'nün halk tarafından sokakta püskürtülen darbe girişiminin ardından, Merkez Bankası'nın 4 aydır devam ettiği faiz indirimlerine ara vereceğini hatta, daha da ileri gidip, tıpkı Ocak 2014'teki gibi bir ara toplantıyla faiz artırımı yapacağını ileri sürenler adeta avuçlarını yaladı. Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya başkanlığında toplanan Para Politikası Kurulu (PPK), faiz koridorunun üst bandı olan gecelik borç verme faizini yüzde 9'dan 8.75'e indirdi. Böylece son 5 aydaki faiz indiriminin boyutu 2 puana ulaştı.
YABANCILARLA OLUMLU TEMAS
Türkiye, ekonomik temellerinin sağlam olması nedeniyle bu darbe girişiminin etkilerinin kısa sürede sardı. Ekonomi yönetimi ve Merkez Bankası bu süreçte, özellikle yabancı yatırımcılarla sıkı temas halinde oldu. Türkiye'de olup bitenlerin gerçek yüzünün uluslararası piyasalara anlatılması için de önümüzdeki dönemde tura çıkılacak. Merkez Bankası da, yurtdışı finans merkezlerinde yatırımcılarla düzenli toplantılar yapacak. Önümüzdeki dönemde yapılması planlanan düzenlemeler arasında kredi vadelerinin uzatılması da gündemde. Özellikle tüketici kredilerinde maksimum vadenin 36 aydan 48 aya uzatılması planlanıyor. Ayrıca, piyasaları rahatlatmak için bankaların karşılıklarıyla ilgili esneklik de sağlanacak.
SPK DA DEVREYE GİRDİ
Darbe girişiminin ardından en büyük savaş borsada yaşandı. 18 Temmuz Pazartesi günü işlemlerin başlamasıyla birlikte endeksteki düşüş yüzde 2.5 ile kriz tetikçilerinin beklentilerinin çok altında kaldı. İlk 2 saatin ardından başlayan açığa satışlar ve emir iptalleri borsada düşüşü hızlandırdı. Endeks o gün yüzde 7 düştü. Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), perşembe günü aldığı kritik iki kararla piyasaya 'buradayım' mesajı verdi. SPK tarafından yapılan açıklamada, yatırımcıların ve yatırım kuruluşlarının açığa satış işlemlerinde mevzuatta öngörülen teminatlandırma ve işlem kurallarına uymaları gerektiği belirtilerek, aksi uygulamaların tesbiti halinde işlemleri gerçekleştirenler hakkında yasal işlem yapılacağı belirtildi. SPK'nın ikinci kritik düzenlemesi ise şirketlerin hisse geri alımları ile ilgili oldu. SPK, yürürlülükte bir geri alım programı olsun ya da olmasın, tüm şirketlere limitsiz geri alım hakkı getirdi. SPK'nın bu kararının etkisiyle cuma günü 25'e yakın şirket, borsada kendi hisselerini geri alacağını açıkladı.
TURİZMCİLER: TANITIMA DEVAM
Olağanüstü koşulların kısa sürede son bulacağı, ülkenin hak ettiği huzur ve güven ortamına yeniden kavuşacağı inancını dile getiren turizmciler, kriz döneminde tanıtım etkinliklerinin aralıksız sürdürülmesi gerektiğini söyledi. Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Yetkilileri, "Güçlü devletimiz ayakta, hükümetimiz işbaşında. Olağanüstü koşullar elbette sona erecek. Karamsarlığa, yılgınlığa düşmemize gerek yok. Ülkemizi sahip olduğu tüm güzellik ve değerlerle tanıtmaya devam etmeliyiz" dedi.
TELEKOM DÜNYASI SAPASAĞLAM
Hükümete yönelik yapılan askeri kalkışma girişiminin hedeflerinden biri de uydu, sabit ve mobil telekomünikasyon şirketleri oldu. Darbeci askerler, amaçlarına ulaşmak için iletişimi kesmeyi amaçladı. Veri merkezleri ve iletişim altyapılarını ele geçirmek isteyen darbeciler, şirketlerin iletişim merkezlerine girmeye çalıştı. Uydu ve mobil şebekeler öncelikli hedef haline gelirken, Ankara Gölbaşı'ndaki TÜRKSAT Kampüsü'ne saldırı yapıldı. Turkcell'in Gebze veri merkezi de başarısız kalkışmanın hedefleri arasında yer aldı. Telekom şirketleri ise iletişimde sorun olmaması için abonelerine ücretsiz dakika ve internet paketi verme kararı aldı. Telekom dünyasının bu duruşu yabancı ortaklarından da tam puan aldı. Yabancı sermayenin Türkiye'ye güveni arttı.
TÜRKİYE'NİN STK'LARI GÜÇLÜ ÇIKTI
Türk halkının darbecilere karşı kazandığı 'zafer' her yerde olduğu gibi Sivil Toplum Kuruluşları'nda (STK) bir Kuva-i Milli'ye ruhu yarattı. İşadamları, darbenin atlatılmasından sonra işlerine daha çok sarılmaya başladı. Binlerce şirketi temsil eden dernek ve kuruluşlar da arka arkaya darbeye karşı mücadele ettiklerini ve bundan sonra olabilecek darbelere karşı da daha güçlü şekilde sokaklarda olacaklarını açıkladı.
KÜRESEL YATIRIMCI TÜRKİYE 'DEN VAZGEÇMİYOR
Türk ekonomisinin güçlü olduğunu belirten Başbakan Binali Yıldırım, "Yatırımcılar hiç endişe etmesin. Küresel yatırımcılar gelip, Türkiye'ye yatırım yapmaya devam edebilirler" dedi. Büyük projelerin birer birer hayata geçirileceğinin altını çizen Yıldırım, bir yandan da ekonomiyi büyütecek yatırımları desteklemeye devam edeceklerini söyledi. Küresel yatırımcıları Türkiye'ye davet eden Yıldırım, "Türkiye, hâlâ yaşanan bu küresel krizde en güvenli limandır. Yatırım yapılacak en güzel ülkelerden biridir" dedi. Darbe girişiminin ardından hayatın artık normale döndüğüne değinen Yıldırım, "Yatırımcının önüne adeta turkuaz halı seriyoruz. Her türlü vergi kolaylığı var. Her türlü yatırım indirimi var. Stratejik yatırım mesela, katma değeri yüksek, alın terine göre akıl teri daha fazla olan yatırımlara öncelik veriyoruz ve onlara çok büyük destekler sağlıyoruz. Bütün bunları dikkate alarak yatırımcıların orta ve uzun vadede gerçek ekonomiye yatırım yapmalarını sağlayacak çok güzel tedbirler alıyoruz" dedi.
