İşyerinde "ara dinlenmesi (yemek molası, öğle tatili), yemek parası" hem çalışan hem de işveren tarafından merak edilen konuların başında geliyor. İş Kanunu'na göre ara dinlenme süresi yasal zorunluluk olup, toplam çalışma süresine orantılı olarak işin koşullarına göre ayarlanır. Günlük 7.5 saati aşan çalışmalar bakımından en az bir saat, 4 saatten fazla, 7.5 saatten az çalışmalar için en az yarım saat aralıksız ara dinlenmesi verilmesi zorunlu. Yemek bedeli nakit, yemekhane, yemek kartı, yemek fişi şeklinde verilebilir. Bütün işletmeleri ve çalışanları ilgilendiren bu konuda merak edilen soruların yanıtları şöyle:
Ara dinlenme çalışma süresi hesabına dâhil ediliyor mu?
Ara dinlenmesi günlük çalışma süresinin ortalama bir zamanında verilen ve süresi çalışılan işin gereği, geleneğine göre ayarlanan dinlenme süresine deniliyor. Çalışma süresi hesabında ara dinlenme hesaba katılmaz, çalışma süresinden sayılmaz. Bu süre çalışana dinlenme zamanı olarak tanınmadıysa normal ücretinin ödenmesi gerekiyor.
İş Kanunu'na göre ara dinlenme süreleri ne kadar?
Haftanın altı günü çalışılan bir işyerinde günlük çalışma süresi 7.5 saat. İşyerinde 4 saat ya da daha kısa süreli işlerde 15 dakika, 4 saatten 7.5 saate kadar olan işlerde 30 dakika, 7.5 saatten fazla olanlarda da 1 saat olarak uygulanıyor.
İşyerinde 6 saat ile 12 saat çalışanın kaç saat dinlenme hakkı bulunuyor?
6 saat çalışan da yarım saat ara dinlenme hakkına sahip. Yine 12 saat çalışan için de, 11 saatten fazla çalışmalarda 1.5 saat mola hakkı bulunuyor. Dinlenme süreleri asgari olup, aralıksız verilmesi gerekir.
Ara dinlenmesi kullandırmayan işverene yönelik bir yaptırım söz konusu mu?
İş mevzuatında çalışanların sağlığının korunması, dinlenmesi için işverenlere ara dinlenmesi vermesi yönünde bir zorunluluk bulunuyor. Buna uymayan işverene 3 bin liranın üzerinde para cezası uygulanıyor.
İşveren yemek parası vermek zorunda mı, günlük bedel ne kadar?
Yemek bedeli ücreti nakit, yemekhane, yemek kartı ya da fişi olarak verilebilir. İş Kanunu'na göre bir işletmenin çalışana yemek ücreti ödemek zorunluluğu bulunmuyor. Ancak yemek bedeli iş sözleşmesinde yer alıyorsa işverenin ödeme yükümlülüğü bulunuyor. Bu yıl için günlük yemek bedeli KDV dâhil 25.25 lira olarak belirlendi.
Dinlenmeler farklı saatlerde kullandırılabilir mi?
İşyerinde aynı ya da değişik saatlerde kullandırılabilir. Uygulamada 7.5 saatlik çalışma süresinin çok fazla aşıldığı günlük çalışma sürelerine rastlanıyor. Bu süreler çalışanın serbest zamanıdır. İşyeri içinde ya da dışında geçirebilir.
Ara dinlenmesi için ücret talep edilebilir mi?
Ara dinlenmesi için ücret ödenmesi gerekmez. Ancak, bu süre işçiye dinlenme zamanı olarak tanınmamışsa, işçinin normal ücretinin ödenmesi gerekir.
Hareket halindeki taşıtta çalışan işçiler ara dinlenme hakkını nasıl kullanır?
Taşıtta çalışanlar duraklama yerlerinde ara verebilir. Kalkış varış yerleri arasında duraklama yeri yoksa ara dinlenme taşıt içerisinde verilebilir.
Eksik yapılan ara dinlenmede ücret talep edilebilir mi?
Eksik yapılan dinlenmeyi ileri sürerek iş parası isteme hakkı bulunmuyor. İşçi herhangi bir iş yapmasa da işyerinden ayrılmıyorsa serbestçe tasarruf edebileceği ara dinlenmesinden bahsedilemez.
Aylık yemek parası kaç iş günü üzerinden hesaplanıyor?
İdari şartnamede yemek ücreti 22 veya 26 gün üzerinden hesaplanıyor. İşveren gün sayısını belirlemezse hesaplama 26 gün olarak yapılıyor. Yemek bedeli nakit ödenecekse şartname zorunluluğu bulunuyor.
Yemek ücreti kıdem tazminatına dâhil ediliyor mu?
Kıdem hesaplamasında personelin işverenden aldığı diğer kazançlar da ekleniyor. Periyodik olarak ödenen ücretler, yardımlar, performansa, satışa bağlı ödemeler dâhil ediliyor. Yemek ve yol parası gibi süreklilik taşıyan ödemelerin de kıdeme eklenmesi gerekiyor.
Çalışana verilen yemek hizmetinin işverene sağladığı avantajlar neler?
Çalışanına yemek bedeli ödeyen işyeri bu yıl için günlük yemek istisnası kadar (KDV dâhil 25.25 lira) Gelir Vergisi'nden muaf tutuluyor. Bu muafiyetle firmalar çalışan başına yılda 6 bin liraya kadar tasarruf sağlayabilir.
Yarım gün çalışan yemek parası alır mı?
İş sözleşmesi hükümlerinde bulunmadığı sürece hukuki açıdan bir zorunluluğu bulanmadığı anlamını taşıyor. Sözleşmede yer almıyorsa yarım gün için yemek hizmeti ya da bedeli verilmiyor.
Yemek parası asgari ücrete dâhil ediliyor mu?
Yol, yemek ya da diğer yardımlar gibi ek ödemeler işverenin inisiyatifinde bulunuyor. İş sözleşmesinde işverenin yemek, yol veya servis gibi hizmetlerini karşılamaya yönelik hüküm varsa bunların yapılması zorunlu.
Yemek ücretinin bordroda gösterilmesi gerekiyor mu?
Nakdi olarak ödenmesi halinde personel bordrosunda yazılması gerekiyor. Yemek hizmeti çalışana yemekhaneden veriliyorsa ayni yardım niteliği taşır ve bordroya yansıtılması zorunluluğu olmaz.
