Devlet, ekonomik ve sağlık açısından durumu iyi olmayan yakınlarının bakımını üstlenen vatandaşlara evde bakım maaşıyla destek veriyor. Hasta, yaşlı bakımını üstlenenlere, raporla engelli olduğu tespit edilen, sosyal güvencesi olmayanlara destek ödemeleri yapılıyor.
Memur maaş katsayısına göre hesaplanan evde bakım desteği yeni zamla birlikte bu yıl 5 bin 98 liradan 7 bin 620 liraya çıkacak. Yıllık yapılan ödeme 91 bin 440 liraya ulaşacak. Gündelik bakım hizmetleri ağırlıklı olarak evde ve yakın akrabalar tarafından gerçekleştiriliyor.
Evde bakım aylığı alanların sayısı 600 bini geçerken bu destekte haneye giren gelir esas alınıyor. Haneye giren tüm gelir toplanarak evde yaşayan kişi sayısına bölünüyor. Bu bölüm sonucu kişi başı net asgari ücretin üçte ikisinden az olması gerekiyor. Eve giren gelir tutarı hesaplanırken bayram ikramiyeleri kapsama alınmıyor. Evde bakım desteği, engelli bireylerin kendisine değil, bakımını üstlenen akrabası, vasisi gibi üçüncü kişilere yapılan destektir. Evde bakım yardımından yararlanma koşulları başta olmak üzere merak edilen soruların yanıtları şöyle:
Eşim asgari ücretle çalışıyor, engelli kuzenime bakarsam evde bakım yardımı alabilir miyim?
Evde bakım maaşında, haneye giren her türlü gelir toplamına bakılıyor. Kişi başına düşen ortalama gelir tutarı dikkate alınıyor. Asgari ücretin net tutarının üçte ikisinin altında geliri olan kişiler evde bakım maaşı alabiliyor. Bu tutar gelir testi raporu ile tespit ediliyor. Hanedeki akraba birey sayısı, bunların gelirinde değişiklik olduğunda bildirim zorunluluğu bulunuyor. Ayrıca bakılan kişinin ikamet adresi değiştiğinde en geç 15 gün içinde ilgili müdürlüğe bilgi verilmesi gerekiyor.
Bugün itibarıyla evde bakım yardımı ne kadar, aylık mı yatırılıyor?
Bugün itibariyle evde bakım aylığı 5 bin 98 lira olup memurlara yönelik toplu sözleşme kararıyla birlikte yeni yılda yeni maaş katsayısı ile birlikte bu tutar yaklaşık 7 bin 620 lira olacak. Bu destekten yararlanabilmek için ikametgâhınızın bulunduğu Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü ve ilçe müdürlüklerine müracaat edebilirsiniz. Başvurunun ardından bakıma ihtiyacı olanların hanesinde inceleme yapılarak il müdürlüğü onayıyla başvuru sonuçlandırılıyor. Evde bakım yardımı her ay yatırılıyor.
Bu destek için engel oranına bakılıyor mu?
Evde bakım parası alabilmek ilk koşul engellinin en az yüzde 50 oranında engeli olduğunun sağlık kurulu raporu ile tespit edilmesi olup, "ağır engelli" ibaresinin de bulunması gerekiyor. Yüzde 50'den daha düşük bir engellilik oranının tespiti durumunda evde bakım parası ödenmiyor. Başvurunun olumsuz sonuçlanması durumunda 30 gün içinde itiraz hakkı bulunuyor. İtirazın ardından bakım hizmetleri değerlendirme heyeti karar veriyor. Heyetin kararı hangi yönde olursa olsun bağlayıcı.
Yılda iki defa verilen bayram ikramiyeleri de hane halkı gelirine dâhil ediliyor mu?
Evde bakım parası alan kişinin yaşadığı evde bir emekli varsa bayram ikramiyeleri hesaba dâhil edilmiyor. İkramiye konusunda bildirim zorunluluğu bulunmuyor.
Evde bakım desteğinden kimler yararlanabilir?
Evde bakım yardımı, engelli vatandaşların yaşadığı fiziksel, sosyal çevreden kopmadan bakım ihtiyaçlarının ailelerinin yanında karşılanması amacıyla veriliyor. Bu destek doğrudan engelli bireylere değil bakımını üstlenen akrabası, vasisine veriliyor. Yardımlar Aile ve Sosyal Hizmetler Müdürlükleri aracılıyla yürütülüyor. Bakan kişi ile engeli bulunan arasında kan bağı bulunması koşulu bulunuyor. Engelliye bakan herkes evde bakım parası alamıyor. Bakıma ihtiyacı olan kişilerin eşi, çocukları, çocuklarının eşleri, ana, baba ile bunların ana ve babası, torunları, torunların eşleri, kardeş ve eşya, teyze, dayı, amca ve hala gibi yakınlar alabiliyor. Üvey akrabalar da evde bakım parası alabiliyor.
Evde bakım desteği alabilmek için sadece engelli raporu yeter mi?
Bakıma ihtiyacı olan kişinin çalışmaması, emekli olmaması, nafaka bağlanmamış olması ve hane içinde kişi başına düşen gelirinin muhtaçlık sınırının altında olması gerekiyor.
Bakım hizmetinin yatılı olması zorunluluğu var mı?
Hanedeki akraba tarafından 24 saat bakım yapılması esası bulunuyor. Buna karşın Bakım Hizmetleri Değerlendirme Heyeti'nin uygun görmesi ve hanede bakımı üstlenecek başka akraba olmaması durumunda yakında ikamet eden akrabasınca en az 8 saat bakım yapılması gerekiyor.
Bakıma ihtiyacı olan kişi vefat ettiğinde ödenen tutar istenir mi?
Akrabasının en geç 15 gün içinde durumu il müdürlüğüne bildirmesi gerekiyor. Bildirimde bulunmayıp bakım aylığı alınmaya devam edilirse sorumlular hakkında hukuki işlem yapılır.
