Tarım ve Orman Bakanlığı, tarımsal üretimde arıcılığın geliştirilmesi, bal üretiminin artırılması ve çiftçinin gelirinin yükseltilmesi için çalışmalarına hız kesmeden devam ediyor. 2022 TÜİK verilerine göre 8,9 milyon adet kovan varlığına sahip olan Türkiye'de yıllık bal üretimi 118 bin ton, ortalama kovan başı verim ise 13 kilogram düzeyinde bulunuyor. 2002 yılında 74 bin ton olan bal üretimi, Tarım ve Orman Bakanlığının çalışmaları sonucu 2022 yılında yüzde 59 artışla 118 bin tona, 4,1 milyon adet olan arılı kovan sayısı ise yüzde 117 artışla 8,9 milyona yükseldi. Bakanlık, önümüzdeki süreçte verimliliği artırmaya yönelik çalışmalar ve projeler üretmeye devam ederek, kovan başı verimi daha da artırmayı hedefliyor.
Anadolu'nun kendine özgü topoğrafisi, bitkilerin farklı bölgelerde yılın değişik dönemlerinde çiçeklenmesine yol açarak, ülkeyi arıcılık açısından uygun bir ekolojiye sahip kılıyor. Bu yönüyle Türkiye, dünya ballı bitkiler florasının da yüzde 75'ine sahip durumda. Çiçek (yayla balı), çam, kestane, kekik, geven, narenciye, pamuk ve ayçiçeği balları Türkiye'nin en önemli bal çeşitleri arasında yer alıyor. Türkiye'de lavantadan pamuğa, narenciyeden rezeneye kadar ticarete konu 24 çeşit bal üretimi yapılıyor. Özellikle Batı Akdeniz ve Güney Ege'de çok önemli çam balı üretim alanları bulunuyor. Dünyadaki çam balı üretiminin yüzde 90'ı ise Türkiye'de gerçekleşiyor. Ülkede coğrafi işaret almış 26 adet tescilli bal çeşidi bulunurken, 16 bal da başvuru aşamasında tescil almayı bekliyor.
Türkiye genelinde toplam 8 milyon 984 bin 676 adet kovan bulunuyor. En fazla kovana sahip 5 il Muğla, Ordu, Adana, Mersin ve İzmir olarak sıralanıyor. Kovan başına en fazla verim Ordu'da gerçekleşirken, bu ili sırasıyla Adana, Sivas, Erzurum ve Balıkesir izliyor. En fazla bal üretimi ise Ordu'da yapılıyor. Bu ili sırasıyla Adana, Muğla, Sivas ve İzmir takip ediyor. En fazla arıcılık işletme sayısına sahip il Muğla iken, bu ili sırasıyla Sivas, Ordu, İzmir ve Mersin izliyor. Damızlık ana arı üretimi Ardahan, Ankara, Çorum, Artvin, Muğla, Ordu, Ankara, İzmir ve Mersin'de yapılıyor. Kafkas arısı (Apis Mellifera Caucasica) Ardahan, Artvin ve Ankara'da, Orta Anadolu ekotipi Ankara'da, Muğla arısı ekotipi Muğla'da, Karadeniz ekotipi Ordu'da, Efe arısı ekotipi (Apis Mellifera Anatolica) ise İzmir'de üretiliyor. Bununla birlikte Tarım ve Orman Bakanlığınca Kafkas arısı ırkı, Efe arısı ekotipi, Gökçeada arı ekotipi, Trakya arı ekotipi, Anadolu arısı ırkı, Hatay arı ekotipi ve Yığılca bal arısı ekotipi tescil edildi. Ayrıca İzmir'de bir işletmenin 15 bin, Antalya'da 6 işletmenin 620 bin koloni bombus arısı üretme kapasitesi bulunuyor.
Tarım ve Orman Bakanlığınca 2003 yılından bugüne kadar hayvancılık desteklemeleri çerçevesinde arıcılığa toplam 1 milyar 12 milyon TL destek sağlandı. Verilen destekler ile arılı kovan, bal üretimi ve arıcılık işletme sayısında büyük artışlar kaydedildi. 2022 yılı desteklemesi çerçevesinde bu yıl 74 bin üreticiye 225 milyon TL desteleme ödemesi gerçekleştirildi.
TÜRKİYE ARICILIK HARİTASI
Bakanlığa bağlı Hayvancılık Genel Müdürlüğü tarafından arıcılığın geliştirilmesi ve bal üretiminin artırılması amacıyla projelendirilen ve Bilgi Teknolojileri Genel Müdürlüğü tarafından geliştirilen "Türkiye Arıcılık Haritası" uygulaması ile internet üzerinden (https://aricilikharitasi.tarimorman.gov.tr) arıcılıkla ilgili birçok veri ve istatistiki bilgiye ulaşılabiliyor. Türkiye geneli ve illere göre ayrı ayrı hazırlanan söz konusu harita, renk skalası ile belirtilmiş üretici sayısı, kovan sayısı, bal üretimi ve kovan başı bal verimini içeriyor. Haritada ayrıca ülke genelinde üretimi yapılan bal çeşitleri ve bu balların illere göre dağılımı, illerde en çok üretimi yapılan bal çeşitleri, tescil edilmiş coğrafi işaretli ballar, damızlık ana arı üreten iller ve kapasiteleri, damızlık ana arıların ırk özellikleri ve tescilleri, bombus arısı üreten iller ve kapasiteleri de yer alıyor.
"TÜRKİYE ARICILIK HARİTAMIZ DİJİTAL BİR REHBER NİTELİĞİ TAŞIYOR"
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Türkiye Arıcılık Haritası'nın 2022 verileri ile güncellendiğini bildirdi. Son düzenlemeyle flora çeşitliliği ve bitki çiçeklenme dönemleri ile bal ormanları ve kapasitelerinin de eklendiği haritada ileriki süreçte gezginci arıcıların konaklama noktalarına da yer verileceğini belirten Yumaklı, "Ülkemiz genelinde toplam 962 bin 653 kovan kapasitesine sahip 90 bin 577 hektarlık alanı kaplayan 750 adet bal ormanımız bulunuyor. Haritada yapılan son güncellemeler ile arıcılarımız illerin flora çeşitliliği ile bitkilerin çiçeklenme dönemlerine, bal ormanı alanları ile kovan kapasitelerine ulaşma imkanı bularak arılarını hangi bölgeye hangi dönemde, hangi çiçek için götüreceklerini belirleyebilecekler. Bununla birlikte harita 'TarımCebimde' mobil uygulamamıza da entegre edildi" ifadelerini kullandı.
Bakan Yumaklı, bal üretiminde verimliliği artırmaya yönelik çalışma ve projelerinin artarak devam edeceğini dile getirerek, "Bal üreticilerimizi her alanda desteklemeyi sürdüreceğiz. Oluşturduğumuz Türkiye Arıcılık Haritası da hem bu alanda faaliyet gösteren paydaşlarımız hem de vatandaşlarımız için dijital bir rehber niteliği taşıyor" değerlendirmesinde bulundu.
