Müslümanlar için büyük öneme sahip üç ayların sonuncusu ramazanda camiler, Kovid-19 tedbirleri kapsamında teravih namazlarında cemaatinden uzak kaldı. 11 ayın sultanının coşkuyla geçirilmesini engelleyen bu mahzunluk, bu ramazanda yerini sevince bırakacak. Camiler, 1 Nisan Cuma günü yeniden teravihte cemaatiyle buluşacak.
88 YIL SONRA CUMA VE HAFTA SONLARI ENDERUN USULÜYLE TERAVİH KILINACAK
Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi'nde 88 yıl aradan sonra ilk kez teravih namazı kılınacak. 86 yılın ardından 24 Temmuz 2020'de yeniden ibadete açılan camide, teravih kılmanın şükrü eda edilecek. Cuma, cumartesi ve pazar günleri ise teravih namazı enderun usulüyle kılınacak.
Camide, ramazan dolayısıyla bir dizi etkinlik de düzenlenecek. Bu kapsamda, ramazan boyunca öğle namazından önce il müftü yardımcıları ve ilçe müftülerince vaaz verilecek, cuma günleri sabah ezanından önce temcid, diğer günlerde ise sala okunacak.
Ayasofya-i Kebir Camii'nde ramazanda sabah namazından önce imam hatip Bünyamin Topçuoğlu ve müezzin Şükrü Asıleren, cuma namazından önce ve öğle namazından sonra imam hatip Ferruh Muştuer ve müezzin İbrahim Çoban mukabele; ikindi namazından sonra ise caminin müezzinlerinden Rıdvan Akbaş ve Mehmet Hadi Duran aşrı şerif okuyacak.
93 CAMİDE HATİMLE TERAVİH NAMAZI, 209 CAMİDE İSE İTİKAF
İstanbullular, İl Müftülüğünün ramazan ayı dolayısıyla bu yıl belirlenen "Ramazan ve Doğruluk" temasıyla düzenleyeceği bir dizi programla 11 ayın sultanını idrak edecek. Bu kapsamda, ramazan boyunca kentin genelindeki 158 cami, 7/24 ibadete açık olacak.
Kentteki 21 ilçede bulunan 291 camide Sakal-ı Şerif ziyaret edilebilecek, 93 camide hatimle teravih namazı kılınacak. Kent genelindeki 63 camide tefsirli mukabele programı uygulanacak. Cüz okunduktan sonra özet tefsiri yapılacak.
2 YIL ARADAN SONRA İTİKAFA GİRİLEBİLECEK
Salgın döneminde izin verilmeyen itikaf ibadeti, bu ramazan İstanbul'da 209 camide yapılabilecek. İtikaf süresince kişiler Kovid-19 tedbirleri kapsamında temizlik ve cami adabıyla ilgili gerekli hassasiyetlere dikkat etmeleri konusunda bilgilendirilecek ve bir camide 5 kişiye kadar itikafa girilmesine müsaade edilecek. Ramazan etkinliklerinin düzenleneceği camileri internet sitesinde paylaşan İstanbul Müftülüğü, böylece her camide farklı bir ramazan idraki ve algısının oluşmasını amaçlıyor. Osmanlı döneminde uygulanan ezan, kamet, Kur'an-ı Kerim, ilahiler, kasideler ve duaların okunduğu ramazan ayının kadim saray geleneği "enderun usulü teravih", Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi'nin yanı sıra 34 camide uygulanacak.
İSTANBUL'UN CAMİLERİNDE ENDERUN USULÜ TERAVİH NAMAZI EDA EDİLECEK
Buna göre; Bağcılar'da Çiftlik Demircan Camisi'nde, Bahçelievler'de Yenibosna Merkez Camisi'nde, Beylikdüzü'nde Fatih Sultan Mehmet Camisi, Hz. Ebubekir Camisi, Mevlana Camisi ve Gürpınar Merkez Camisi'nde, Eyüpsultan'da Eyüp Sultan Camisi'nde, Fatih'te Fatih Camisi ile Sultan Ahmet Camisi'nde, Kartal'da Erenler Camisi'nde, Küçükçekmece'de Yavuz Selim Camisi ve Mehmet Akif Camisi'nde, Maltepe'de Çınar Camisi'nde, Sancaktepe'de Ebubekir Sıddık Camisi, Fatma Fitnat Hanım Camisi ve Hacı Hakkı Çolak Camisi'nde, Sarıyer'de Hamid-i Evvel Camisi'nde, Şişli'de Mecidiyeköy Merkez Camisi, Şişli Camisi, Çiftecevizler Camisi, Muradiye Camisi, Filiz Camisi ve Teşvikiye Camisi'nde, Üsküdar'da Kirazlıtepe Büyük Cami, Kuba Camisi, Hacı Nuri Topbaş Camisi, Yavuz Selim Camisi, Güzeltepe Birlik Camisi, Valide-i Atik Camisi, İmam-ı Azam Camisi ve Valide-i Cedid Camisi'nde, Zeytinburnu'nda ise Seyitnizam Camisi, Ulu Cami ve Tepebağ Dutluk Camisi'nde ramazanın belirli günlerinde enderun usulü teravih namazı eda edilecek.
Enderun teravih nedir ve nasıl kılınır?
1831 yılının ramazan ayında, musikişinas padişahlardan Sultan 2. Mahmud'un da bulunduğu, müezzinliğini Türk musikisinin dahi ismi Hamamizade İsmail Dede Efendi'nin yaptığı, saray baş imamı Zeynel Abidin Efendi'nin kıldırdığı teravih, enderun usulünün ilk örneğiydi. Enderun usulü teravihin özelliği, namazın her 4 rekatının, Türk musikisinin farklı makamlarında kılınması ve bu makamlardaki ilahilerle de süslenmesi. İmamın takip edeceği makamlardan her 4 rekatta bir ramazanın ruhuna uygun, namazın huşu ve coşkusunu artırmak için dinlenme anlamına gelen tervihalarda ise eğitimli ve güzel sesli müezzinler topluluğunca ilahilerin okunması adetine "Cumhur Müezzinliği" ismi veriliyor. Saray dışında en çok Eyüpsultan Camisi'nde kılınıyor olması sebebiyle de bestekarların "Eyyübi" lakabını taşıdığı belirtiliyor.
ENDERUN USULÜ TERAVİHTE "HİCAZ", "SEGAH", "İSFAHAN", "UŞAK" VE "ACEMAŞİRAN" MAKAMLARI KULLANILACAK
Osmanlı'nın köklü geleneklerinden enderun teravihte, öncelikle müezzinin getirdiği kamet ile yatsı namazının "hicaz" veya "uşşak" makamında kılınacağı belirleniyor. Namaz kılınırken baş müezzinin makamlar arasındaki geçişi salavat çekerek yaptığı enderun teravihte, imam baş müezzinin makamından 4 rekat kıldırıyor, yine aynı makamdan ilahi okunuyor. Tekrar baş müezzin diğer makamdan salavat getirerek, imamın o makamdan namazı kıldırmasını sağlıyor.
Makamları klasik Türk musikisinin en önemli ismi olan Itri'ye dayanan enderun usulü teravihte en çok "hicaz", "segah", "isfahan", "uşşak" ve "acemaşiran" makamları kullanılırken, vitir namazı "segah" makamında kılınıyor.
