Dünya üzerinde açılımı en çok merak edilen kısaltmalar arasında yer alan NATO, birçok insanın haberlerde, gazetelerde vb yayın ve yayım araçlarında gördüğü başlıklardan biri olmuştur. NATO hakkında merak edilen en baş sorulardan biri ise NATO kuruluş amacı ve tarihi nedir sorusudur. Bununla birlikte NATO ne zaman kuruldu, kurucu ülkeleri kimlerdir gibi sorular da sorulmaktadır. Bu yazımızda NATO ve hakkında merak edilenleri sizler için yanıtladık, buyurun okumaya…
Politik ve askeri bir ittifak olan Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü bugün dünyadaki en önemli uluslararası kuruluşlardan biridir. Bu örgüt Avrupa ve Kuzey Amerika'dan 30 ülkeyi bir araya getirmiştir ve bu ülkeler bir araya gelerek güvenlik ve savunma konuları üzerinde danışmalarda bulunurlar ve iş birliği yaparlar. Bu bağlamda NATO siyasi konular ve güvenliğe ilişkin konularda bu iki kıta arasında politik eve askeri bir bağ oluşturur. İngilizce olarak North Atlantic Treaty Organization kısatması olan NATO, 4 Nisan 1949'da 12 ülke tarafından imzalanan daha sonrasında da 18 ülkenin imzaladığı uluslararası bir ittifaktır. Örgüt üyeleri herhangi bir dış güçten gelebilecek saldırıya karşı ortak savunma yapmaktadır. NATO'nun merkezi, örgütün Kuzey Amerika ve Avrupa'daki 30 üyesinden biri olan Belçika'nın başkenti Brüksel'de bulunmaktadır. 21 ülke NATO'nun "Barış İçin Ortaklık" adlı girişiminde yer alırken 15 ülke kurumlaşmış diyalog programlarına dâhildir.
2. Dünya Savaşı'nın sonrasında gelişmeye başlayan teknoloji ile birlikte, bu teknolojilerle üretilen birçok çeşitte silah ve kitle imha için kullanılan silahlar geliştirilmeye başlamıştır. Bu silahların geliştirilmesiyle birlikte bazı ülkeler bu silahları tekelinde bulundurmuştur ve yaşanan savaşlarla birlikte askeri ve politik olarak zayıf olan ülkeler, tek başlarına var olamamaya başlamıştır. Bu sebepler ile milli çıkarları benzer yönde olan bazı büyük devletler, belirli noktalar üzerinde birlikte hareket etmek ve iş birliği yapmak zorunda kalmıştır. Bu amaçlar doğrultusunda birleşen 12 adet ülke 16 maddesi bulunan Kuzey Atlantik Anlaşması Örgütü, bu anlaşmayı 4 Nisan 1948 tarihinde Amerika Birleşik Devletleri'nin Washington Şehri'nde 12 üye ülke olarak imzalamıştır. İmzalanan NATO onaylanarak 24 Ağustos 1949 tarihinde yürürlüğe konulmuştur. NATO'nun asli görevi, üye ülkelerin özgürlük ve güvenliklerini korumaktır. Onun dışında insanları korumak, ortaklıkları geliştirmek, barış ve istikrarı sağlamak gibi görevleri de mevcuttur. Getirileri olarak değerlendirilen bu başlıklarla siyasi ve askeri yollarla üyelerini korumayı taahhüt etmiştir. Ayrıca, savunma reformları ve barışı koruma gibi çok geniş bir yelpaze oluşturan konularda NATO üyesi olmayan ülkelerle iş birliğini de teşvik etmektedir. NATO, tartışmalar ve ortaklıkları sayesinde üye ülkelerinin topraklarında veya bu toprakların dışında çatışmaların önlenmesine katkıda bulunmuştur. Ayrıca sivil olağanüstü hal planlaması, müttefiklere ve ortaklara afetlerle mücadelede yardım ile ilgili faaliyetlerin yanı sıra bilim ve çevre konularında işbirliğini teşvik edecek faaliyetleri de kapsamaktadır.
Dünya Savaşı'nın bitmesiy ve gelişen teknolojiyle farklı siyasi ve askeri üstünlüklere sahip olan ülkelerle, bu askeri ve siyasi üstünlüklere ulaşamayan ülkeler arasında güç eşitsizliği olmuştur. Bununla birlikte birleşen 12 adet ülke Birleşmiş Milletler Antlaşması'nın 51. Maddesinin doğrultusunda hazırlanmıştır ve 16 maddesi bulunan bu anlaşmayı 4 Nisan 1948 tarihinde Amerika Birleşik Devletleri'nin Washington Şehri'nde 12 üye ülke olarak imzalamıştır. NATO'ya ilk katılan ve kurucusu olan 12 ülke şu şekilde karşımıza çıkmaktadır; Birleşik Krallık, Belçika, Kanada, Danimarka, Fransa, İzlanda, İtalya, Lüksemburg, Hollanda, Norveç, Portekiz ve son olarak Amerika Birleşik Devletleri.
NATO'ya üye olan 30 adet ülke bulunmaktadır ve örgütü kuran ülkeler dışında, bu örgüte sonradan 18 üye daha sonradan eklenmiştir. Ülkemiz de bu sonradan eklenen ülkeler arasındadır ve 1952 yılında NATO'ya katılmıştır. Kurucu ülkeler dışında sonradan katılanlar; Almanya, Arnavutluk, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Hırvatistan, İspanya, Türkiye, Karadağ, Kuzey Makedonya, Letonya, Litvanya, Maceristan, Polonya, Romanya, Slovakya, Slovenya, Yunanistan.
