"2020 ne kadar kötü bir yıldı, böylesini yaşamadık, bitse de kurtulsak" diyoruz birçoğumuz. Evet çok kötü bir yıldı. Binlerce insan korona nedeniyle hayatını yitirdi. Bir virüs hayatımızı altüst etti. Bildiğimiz hayat şekli birden bire ters yüz oldu. Peki size her şeye rağmen "2020'yi iyi hatırlamak için de nedenlerimiz var" desek ne dersiniz? Bardağın hep boş tarafından değil biraz da dolu tarafından bakalım dedik. Ve psikolog, sosyolog, bilim insanları, moda tasarımcıları, teknoloji uzmanlarına, "Pandemi sürecinde olumsuz birçok şey yaşandı. Peki tüm bu süreçte bize 2020'yi iyi hatırlatacak olumlu bir şey olmadı mı? diye sorduk. Meğer birçok konuda önemli olumlu gelişme yaşanmış. Tane tane anlattılar.
Doç. Dr. Vehbi Bayhan (İnönü Üniversitesi Psikoloji Bölüm Başkanı, sosyolog)
"Pandeminin kent merkezlerinde daha hızlı yayılması dünyada bireylerin kırsal alanlara doğru göçüne yol açtı. İnternet vasıtasıyla dünya ile iletişimlerini sürekli kurabilen ve işlerini internetten yürütebilen bireyler, daha temiz ve sakin, doğayla iç içe, kır ortamında korunaklı yaşamayı tercih etmeye başladı.
EV OTELDİR ALGISI DEĞİŞTİ
"Karantina sürecinde evlere kapanma bütün aile bireylerinin bir arada zorunlu yaşamalarına yol açtı. Modern kültürde her sabah çocukların okula gittiği, çalışan anne ve babanın işine gittiği ve evin salt yatmak için tabiri caizse otel olarak kullanıldığı yapısı, algısı değişti. Evler tekrar yaşanan mekanlar haline geldi."
ERKEKLER EV IŞLERINI KEŞFETTI
"Zorunlu olarak evde tecrit edilme, aile birliğinin yeniden tesis edilmesini sağladı. Ailedeki klasik işbölümünde toplumsal cinsiyete göre ayrımlaşma anlayışı değişmeye başladı. Sadece kadınların sorumluluğunda görülen ev ve ev işleri, ailenin diğer bireyleri tarafından keşfedildi."
ÇEVRE KİRLİLİĞİ AZALDI
"Karantinanın ilk başladığı aylarda sanayi üretimi durduğu ve kentlerdeki trafik hareketliliği azaldığı için havanın, suyun ve toprağın kirlenme oranı azaldı. Uydudan çekilen fotoğraflarda havanın temizlendiği saptandı. Kirli sanayi atıkları denizlere dökülmediği için deniz kıyılarında tekrar balıklar ve deniz canlılarının mevcudiyeti gözlemlendi. Ümit edelim ki insan, pandemiden bir ders alıp içinde bulunduğu ve hayatını sürdürdüğü doğa ile saygılı bir ilişki geliştirebilirsin."
AİLE İÇİ DAYANIŞMA ARTTI
"Evde kalınan zaman içerisinde aile fotoğraf albümleriyle geçmiş hatırlandı ve geçmiş ile köprüler yeniden inşa edildi. Ailenin erdemi ve önemi anlaşıldı. Yaşlıların bağışıklıkları düşük olduğu için karantinanın öncelikle yaşlılara uygulanması, yaşlıların bir taraftan damgalanmasını diğer taraftan da korunmasını ve aile içi dayanışmanın artmasını sağladı."
Gül Ağış (Moda tasarımcısı)
DOĞAYA DOST BİR MODA ANLAYIŞI BENİMSENDİ
"Moda ve tekstil, dünyayı kirleten ikinci endüstrilerden biri olarak görülüyor. Pandemi öncesinde doğaya dönük, geri dönüşümü önceleyen sürdürülebilir moda olgusu ortaya çıkmıştı. Salgın sürecinde, insanlık yüzünü daha fazla doğaya dönünce, sürdürülebilir moda olgusu da hiç olmadığı kadar önem kazandı. Bu konuda moda dünyasında büyük bir aydınlanma yaşanıyor."
KONFORLU ŞIKLIK HEPİMİZİN KAZANCI OLDU
"Pandemi nedeniyle insanlar evlerinde vakit geçirince rahat ve şık kıyafetler tercih etmeye başladı. Konforlu şıklık bu dönemin hepimiz için kazancı oldu. Ve pandemi öncesi bize lüks olarak sunulan ürünlerin yerine, insanlar kendini rahat ve iyi hissettiren lükse yönelmeye başladı... Dolayısıyla lüks olgusuna bakışımızda bir değişiklik oldu denilebilir."
ALIŞVERİŞ ÖNCELİKLERİMİZ DEĞİŞTİ
"Alışveriş önceliklerimiz değişti. İnsanlar, bir tişörtü alırken bile eldekini yeterince kullandım mı, başka bir tişört almaya ihtiyacım var mı diye kendi kendilerine sormaya başladı. Bu sorgulama, hızlı moda denilen sürekli yeni ürünlerin çıkarılıp insanlara sunulduğu ve onların da bu ürünleri almaya teşvik edildiği büyük bir döngünün hızının kesilmeye başlamasına neden oldu."
ÖZGÜNLÜK VE YERELLİK DEĞER KAZANDI
"Moda dünyasının ürünlerini gösterme noktasında bir dijitalleşme yaşandı. Bu süreç, az bütçesi olan ama yaratıcı bir şeyler sunmak isteyen tasarımcı ya da girişimcilerin, kendini göstermesine neden oldu. Bir demokratikleşme yaşandı. Yerel markalar ön plana çıktı, yerel dokuları kullanan özgün işlerin kıymeti anlaşıldı. Tüketiciler ürün tercihlerinde özenme modundan çıktılar. Yaratıcılığın, özgünlüğün öne çıktığı ürünlere yöneldiler."
Doç. Dr. Enis Doko (İbn Haldun Üniversitesi, fizikçi ve felsefeci)
İNSANLIĞIN YARARINA ÇALIŞAN BİLİM DÜNYASINA İHTİYACIMIZ OLDUĞU GÖRÜLDÜ
"Bilime olan güven arttı. Mesela ABD kaynaklı birtakım çevreler, küresel ısınmanın insan kaynaklı olmadığını savunuyordu. İzolasyon sürecinde bu durumun insan kaynaklı olduğu tamamen anlaşıldı. Dolayısıyla büyük şirketlere angaje olmamış bilim insanlarının, insanlık yararına bilim üretme çabasının kıymeti ortaya çıktı. Bilimi kendi tekelinde yönetmek isteyen büyük şirketler de böylesi bir durumda kendine dersler çıkardı. Sonuçta evrensel, insanların yararına bir bilim dünyasına ihtiyacımız olduğu görüldü."
AŞIYA GÜVEN TAZELENDİ
"Bu tür salgın hastalıklara insanlık aşı üreterek çare bulmuştu. Ama son yıllarda aşı karşıtlığı fikri de kendini gösteriyordu. Bu süreçte herkes aşının önemini bir kez daha kavradı. Aşıya güven tazelendi."
DOĞANIN ÇOK HIZLI KENDİNİ YENİLEYEBİLECEĞİ ANLAŞILDI
"Doğaya yönelik insan eliyle yapılan tahribatı durdurunca doğanın kendini ne kadar sürede yenileceği hep konuşuluyordu. Görüldü ki çok hızlı bir şekilde doğa kendini yenileyebiliyor. Bu kadar hızlı olacağı hiç tahmin edilmiyordu açıkçası."
HAVA KİRLİLİĞİ KAYNAKLI ÖLÜMLER AZALDI
"Hava kirliliğinin insan sağlığı üzerindeki etkisi direkt anlaşıldı. Mesela Çin'de hava kirliliği kaynaklı hastalıklardan dolayı yaklaşık 20 bin insan ölümden kurtuldu. Tamam virüs nedeniyle birçok insan yaşamını yitirdi ama şunu da gördük hava kirliliğinin azalması da insanı kurtarıyor."
DÜNYADA KİŞİSEL HİJYEN ALIŞKANLIĞI OLUŞTU
"Korona, kişisel hijyenin ne kadar önemli olduğu gösterdi bize. Türkiye genel olarak bu konuda iyi. Ama kimi Avrupa ülkeleri dahil, pek çok ülkede kişisel hijyene dikkat edilmez. Pandemi sayesinde insanlarda bu konuda bir alışkanlık gelişti. İnsanlar en azından el yıkama alışkanlığı kazandı."
TIP VE DOKTORLAR DEĞERLİ HALE GELDİ
"Pandeminin ilk başlarında alternatif tıp çevrelerinden koronaya yakalanmamak için birtakım öneriler geliyordu. Fakat süreç içerisinde bunların virüsle mücadelede işe yaramadığı görüldü. Bu işin tıbbi bir mesele olduğu anlaşıldı. Dolayısıyla tıp insanların gözünde tekrar değerli hale geldi. Sağlık çalışanlarının ölümüne mücadelesi de görülünce tıp ve doktorluk yeniden kıymete bindi.
Timur Sırt (SABAH gazetesi teknoloji editörü)
DİJİTAL EVRİM DEV BİR SIÇRAMA YAPTI
"Dijital evrim sürecinde dev bir sıçrama yaşandı. Dijital dünyayla tanışmayan kalmadı.Teknolojiye uzak insanlar bile, mecburiyetten dijital dünyanın olanaklarından yararlanmak zorunda kaldı."
7 İLE 70 AYNI DİLİ TEKNOLOJİK DİLİ KONUŞUR OLDU
"Genel olarak büyüklerimiz, dijital teknolojiyi kullanmazdı. Ama annelerimiz, babalarımız, dedelerimiz hepsi artık teknolojiyi kullanıyor. İzolasyon nedeniyle torununu göremeyen dede görüntülü konuşma ile torunuyla hasret giderdi. Dolayısıyla 7 ile 70 artık aynı teknoloji dilini konuşur oldu."
DEVLET İLE İLİŞKİMİZ DİJİTALLEŞTİ
"Pandemi sürecinde devletle kurduğumuz resmi iletişimi dijital ortamda yaptık. HES kodu alırken, enabız'a bakarken, reçetelerimizi öğrenirken, ikametgahımızı taşırken mecburen dijital ortamı kullandık. Bu da devletle ilişkimizi dijitalleşterdi."
ŞİRKETLERDEKİ DİKEY HİYERARŞİ YATAYLAŞTI
"Evlerden çalışma nedeniyle yapılan online toplantılar, genel olarak şirketlerdeki dikey hiyerarşinin yataylaşmasını sağladı. Yöneticilerin, patronların çalışanlarını daha yakından tanıma ve onları dinleme durumu ortaya çıktı."
İNTERNETİN EŞİTLEYİCİ YANI FARK EDİLDİ
"Hayat online olarak sürmeye başlayınca, fiziki mesafelerin yarattığı fırsat eşitsizliği ortadan kalktı. Ve internetin eşitleyici, demokratikleştirici özelliği fark edildi."
