İstanbul Çevre Kültür ve Tarihi Eserleri Koruma Derneği (İSTED) Başkanı Dr. Erhan Sarışın, 2006'dan bu yana yapılan taramalar neticesinde İstanbul'da 400 civarında kayıp cami bulunduğunu söyledi. Bir grup akademisyen ve araştırmacı tarafından kaybolan tarihi eserlerin bulunması ve yeniden ihya edilmesi için 2007'de kurulan İSTED, İstanbul ve Edirne'de çalışmalar yürütüyor. Dernek üyesi harita mühendisi ve araştırmacılar, Osmanlı arşivleri, tarihi harita, belge ve kayıtlardan elde edilen veriler üzerinden kayıp eserlere ait yer tespiti yapmak için sahaya iniyor. Tarihi kalıntıların tespit edilip fotoğraflandırılmasının ardından eserin tescillenmesi için önce Anıtlar Kurulu'na ardından planlara işlenmesi ilgili belediyelere başvuru yapılıyor. Çizilen projenin Anıtlar Kurulu'na onaylatılmasının ardından kayıp eserin yapılması için hayırseverlerin kapıları çalınıyor. Maddi kaynağın bulunmasının ardından kayıp eser yapılarak ihya ediliyor. Dernek, bugüne kadar Tarihi Yarımada'da 22 kayıp caminin bulunarak yeniden ihyasını sağladı.
KAYIP ESERLERİN PEŞİNDE
Dr. Sarışın, derneğin kuruluşunun Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın belediye başkanlığında ihyası için başvuruda bulunduğu Beyoğlu'ndaki Bereketzade Ali Mescidi ile başladığını belirtti. Sarışın, "2006'dan bu yana yaptığımız taramalar neticesinde İstanbul'da 400 civarında kayıp cami, 150 civarında kayıp medrese, 1000'den fazla çeşme bulduk. Bulduğumuz kayıp camilerin 150'sini çalışmalarımız sonucunda tespit ve tescil ettirdik" diye konuştu.
EN BÜYÜĞÜ BEŞİKTAŞ'TA
Tarihi camilerin yerlerinde çoğu zaman başka yapılarla karşılaştıklarını aktaran Sarışın, "Cami yerinde gazino olan yer var. Üzerinde bina olan yerler var. Otopark olarak kullanılan yerler var. Bu yerlerin yeniden cami olması için çalışırken çok zorlanıyoruz. Zira mülkiyet hakları nedeniyle ciddi kamulaştırma bedelleri çıkabiliyor" diye konuştu. İstanbul'daki en büyük kayıp camiyi Beşiktaş'ta bulduklarını da vurgulayan Sarışın, şunları söyledi: "Sultanahmet ebadında bir cami. İnönü Parkı'nın olduğu yerde, adı Aziziye Camisi. 10 m. derinliğinde 5 m. eninde 52 metreye 57 metre büyüklüğünde eski caminin duvar kalıntılarını bulduk. Fakat inşaatı Sultan Abdüllaziz'in tahtan indirilmesi ile temel kazısı olarak kalmış. İhya edilmesi için çalışıyoruz."
