Toplu taşıma duraklarına, AVM'lere, otellere girişte ateşinizi ölçen cihazlar, şüphelendiğinizde anında Covid-19 testi yapan kitler, maske takıp takmadığınızı tespit eden uygulamalar, ihtiyaç sahiplerini doğru noktalarla buluşturan sistemler, yoğun bakım ortamı sağlayan cihazlar... Bunlar günlük hayatımıza pandemi sonrası giren, bazılarını fark ettiğimiz, bazılarını fark etmediğimiz teknolojiler. Bu teknolojilerin ortak bir özelliği var. Hepsi yerli ve milli. TÜBİTAK tarafından desteklenen firmalar, aylardır üzerinde çalıştıkları ürünlerle hem yurt içinde hem de yurt dışında satışa sunulan onlarca ürün geliştirdi. Covid-19 salgınıyla mücadele başladığı ilk günden itibaren çalışmalarını hız kesmeden devam ettiren TÜ- BİTAK, yerli ve milli bilim projelerine destek vermek ve araştırma olanağı sağlamak için iki kez çağrı yaptı. Toplam 48 projeyi 19,9 Milyon TL bütçe ile destekledi. Bu projelerden 42'si başarıyla tamamlandı, günlük hayatta uygulanmaya başlandı. Dört proje ise sosyal sorumluluk projesi olarak hayata geçti. İşte o projelerden bazıları...
ATEŞ ÖLÇÜYOR GEÇİŞ İZNİ VERİYOR
Covid-19 ile mücadele çağrısı kapsamında ilk tamamlanan proje olan, yapay zeka tabanlı görüntü işleme teknolojisiyle, yüz tanıma, maske tespiti ve uzaktan ateş ölçümü yapabiliyor. Proje Coremate Bilişim ve Savunma Sanayi şirketine ait. Firma CoreSafe isimli bir cihaz geliştirdi. Üç ayda tamamlanan cihaz, ziyaretçi geçişlerinde (otel, okul, ofis, fabrika, AVM ...) birebir ölçüm, tanıma tespit sayım ve raporlama yapılabiliyor. Ateş ölçümünü temassız olarak iki metreye kadar mesafelerde yüksek hassasiyet ile gerçekleştirebiliyor. Ateş ölçüm sonuçlarına göre, otomatik olarak geçiş onayı verip vermeme özelliğini de barındırıyor.
STERİLİZE EDİLEBİLİR YÜZ SİPERLİĞİ
Ferge Mühendislik tarafından sterilize edilebilir, uzun süre kullanılabilir, hızlı üretilebilir, sararma, beyazlama yapmayan, kullanıcıda iz ve yaraya neden olmayan, hafif silikon yüz siperliği, prototip olarak üretildi. Yıldız Teknik Üniversitesi ile firma arasında imzalanan protokole göre sosyal sorumluluk projesi kapsamında üniversite içinde proje çıktısının dağıtımı yapılıyor. Ürünün perakende ve e-ticaret satışlarına başlandı.
MASKE TESPİT KAMERASI
Büyütech Yazılım Bilişim şirketi ve Visionera Yapay Zeki Bilişim'in ortak yürüttükleri proje ile salgın hastalıkların toplumda kontrolsüz yayılımının engellenmesine katkı sunmak amacıyla yerli ve milli 'Termal ve Görünür Işık, Hibrid Ip Kamera' donanım tasarımı ve prototip üretimi gerçekleştirildi. Projede ayrıca maske bulma yazılımı da geliştirildi. Maske tespit kamerası bir işletmeye satıldı. Sadece Covid-19'un değil birçok hastalığın en önemli belirtisi olan yüksek ateşi, toplumsal alanlarda otomatik bir şekilde tespit etmeye yarayacak, bu sayede de hasta/sağlıklı insan ayrımını yaparak, hızlı reaksiyon gösterilmesini sağlayacak yerli termal kamera projesi, şu an hizmette.
SOLUNUM DESTEĞİ CİHAZI
Disposet Tıbbi Ürünler şirketi tarafından Covid-19 salgını nedeniyle ortaya çıkan sağlık ekipmanı ve malzeme ihtiyacının yerli üretim ile giderilmesi amacıyla, performans ve yeterlilik testlerinden başarılı olarak geçmiş ticarileşmeye hazır ısıtıcılı solunum devresi, prototip olarak üretildi. Bu sayede erişkin solunum devrelerinin ısıtıcılı solunum devrelerine adaptasyonu sağlanacak. Yoğun bakımda tedavi gören hastaların solunum cihazlarından aldıkları desteğinin, hızlı ve etkin şekilde yapılması hedefleniyor.
BAĞIŞIKLIK TESPİTİ ÇOK KOLAY
İntergen Genetik Hastalıklar Tanı Araştırma ve Uygulama Merkezi tarafından Covid-19'a neden olan SARS-CoV-2 virüsünün tespiti ve gelişen bağışıklığın belirlenmesi için kit geliştirildi. Proje kapsamında üretilen testlerden Almanya'ya deneme için gönderildi. Yurt içinde ürün satışları gerçekleştirildi, seri üretim için de bir firma ile anlaşıldı
NEFES KOKUSUNDAN COVİD TESPİTİ
New Senses Uzay Teknolojileri ve Sağlık Araştırmaları Şirketi, dünyanın ilk yapay zeka destekli Covid-19 tanı kiti olan CovidNose'i geliştirdi. Virüsü, hastanın nefes kokusundaki kan gazı moleküllerinin dengesizliklerinden teşhis eden biyosensör, hastalar üzerinde başarıyla denendi. New Senses firması, Rusya menşeili bir firma ile yeni bir anlaşma imzaladı. Rusya'da ve Türkiye'de seri üretim için hazırlıklar sürüyor.
VİRÜS TANI KİTİ
Atlas Biyoteknoloji Şirketi tarafından Covid-19 hastalığının etkeni olan SARS-Cov2 virüsünün tanısı için örnek alımında gerekli swap, viral taşıma ortamı (viral transport medium, VTM) ve RT-PCR tabanlı bir kit üretildi. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü'ne başvuru yapılmış olup; yurt içinde satışlar gerçekleştiriliyor. Yurt dışı havaalanlarında hizmet veren bir firma ile protokol imzalandı.
SOSYAL SORUMLULUK TEKNOLOJİSİ
Medyasoft Danışmanlık Şirketi tarafından yürütülen proje kapsamında pandemi sürecinde ihtiyaç sahipleri ile sağlayıcı kurumların bir araya getirilmesi ve iletişime geçmeleri için mobil uygulama yazılımı modülleri elde edildi. Carewithshare projesi, bir sosyal sorumluluk projesi olup herhangi bir ekonomik kazanım taşımamakta ve kâr amacı gütmemektedir. Ürün için Kızılay ve Yeşilay ile görüşmeler sürüyor.
ANINDA COVİD 19 TESTİ
Bionanogen Teknoloji Geliştirme şirketi tarafından, Covid-19'u hızlı, hassas ve yüksek hassasiyette tespit edebilen bir kit tasarlandı. Elde edilen projenin ilk sürümleri için, CE belgeleri alındı ve test kitinin Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu'na kaydı gerçekleştirildi. Devlet Malzeme Ofisi'ne de ürün kaydı yapıldı.
İHTİYAÇ SAHİPLERİ İÇİN YAZILIM
Evreka Yazılım Donanım Şirketi tarafından geliştirilen proje kapsamında Covid-19 salgınına karşı dezavantajlı gruplar arasında yer alan bireyler (engelliler, hamileler, çocuklar, bakıma muhtaç bireyler, yaşlılar vd.) ile kronik rahatsızlığı olan bireylerin, sosyal yardımlaşma programları aracılığıyla talep ettiği gıda, ilaç ve hayati malzemeleri kapsayan ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik ücretsiz yazılım sistemi geliştirildi. Bu sistem bir belediyede kullanılıyor, dört belediye ile de görüşmeler devam ediyor.
PLAZMA STERİLİZASYON KİTİ
Anadolu Plazma Teknoloji şirketi tarafından yürütülen proje ile Covid-19 üzerinde etkili olacak, bir plazma sterilizasyon kiti geliştirilirdi. Cihazın yapılan testlerinde, test edilen patojenler üzerinde yüksek düzeyde etki sağladığı görüldü ve sonuçların Covid-19 virüsü üzerinde de etkili olacağına karar verildi. Üç adet ürünün satışı gerçekleştirildi. Cihazın ticarileştirilebilmesi için marka ve patent çalışmaları yürütülüyor.
