"Ordular ilk hedefiniz Akdeniz'dir, ileri!"
Tarih derslerinde Mustafa Kemal'in bu emrini öğrenince kafası karışan çocuklardan mıydınız, bilemiyorum.
Fakat öğretmenler "Madem öyle niye Antalya'ya değil de, İzmir'e doğru ilerlemiş ordular?" gibi sorularla çok karşılaşırlar.
Artık her şeyin arkasını önünü konuşma zamanı...
Hele tam şimdi...
Sular Akdeniz'de ısınırken...
Ege'yi...
Ege'nin cismini olduğu kadar, adını da tartışmakta zarar yok; tersine, fayda var; hiçbir şey olmasa, zihin açar.
***
Osmanlı için olduğu kadar, başlangıçta Cumhuriyet için de Ege diye bir deniz yoktu.
Yok canım, daha neler, diyeceklere...
Mesela
Mustafa Kemal'in Nutuk'tan bir de şu cümlesini hatırlatalım: "
Çünkü ordularımız İzmir rıhtımında ilk verdiğim hedefe, yani Akdeniz'e ulaşmış bulunuyorlardı."
Batı'nın ilkçağlardan beri sevdiği, istediği addır Ege. (Mare Aegaeum)
Ancak haritacılar ve devletler çoğu zaman "
Adalar denizi" demişlerdir.( Archipelago)
Ama her zaman bugün Ege dediğimiz bölge de
Akdeniz'e (bahr-i sefid) dahildir, ayrılmamıştır.
***
Hiçbir adlandırma masum değildir.
Her zaman politik/kültürel/tarihi bir niyetten kalkar ve mutlaka sınır çizerler.
Bu yüzden üzerinde durulması gereken bir adlandırma tarihine sahiptir
Ege Denizi de...
İnönü devrinin "
Nev Yunanilik" eğiliminden sonra bu adlandırma 1941'deki 1.Coğrafya Kurultayı'nda resmiyet kazanmış ve arkası gelmiş, kültürel bilincimize iyice nüfuz etmiştir.
Düşünün, nasıl bir
dil çabukluğu marifet haliyse, kadim dünyada
Atina körfezine verilen ad (Aegeus Pontos/ Ege
Denizi) büyümüş, büyümüş; bütün adalar
denizini kaplamıştır.
Eh bugünkü manzaraya da belki bu bakımdan şaşmamak gerekir.
***
Bugün Ege adıyla
"kavga etme"nin anlamı var mı?
Var.
Çünkü kavgamız bütün Doğu Akdeniz'dir.
Ege bundan ayrı değildir.
Nitekim İskenderun'dan Kıbrıs'a kadar uzanan bölgede bütün dünyaya "bir durun bakalım" dediğimizde, Antalya'dan Rodos'a kadar uzanan denizde haklarımızı savunduğumuzda...
Ege'de Yunanistan'ın homurdanmaya başlaması boşuna değildir.
Yunanistan'ın bildiğini neden biz bilmezden geliyoruz?
Doğu Akdeniz bir bütündür.
Ege dediğimiz bölge bu denizin adalarla kaplı bölgesidir.
O kadar!
