Menemen'in kuruluşunun milattan önceye dayanmakla birlikte kesin bir tarih saptanmış değildir. İlçenin M.Ö. 1000 yıllarında Eoliyenlerle İonyalıların hudutlarını oluşturan bugünkü Yahşelli Köyü civarında kurulduğu, M.Ö. 263-241 yılları arasında da Asarlık Köyü civarına nakledildiği söylenmektedir.
Giritli Türkler ekonomik şartlar yüzünden bu yemeğin malzemelerini değiştirdiler. Etin yerine yumurta, patates yerine de soğan koyarak 'Yumurtalı Domates' yemeğini ortaya çıkardılar. Zamanla bu yemek ilçenin en sevilen yemeği olmuştur.
Menemen yemeği, bildiğiniz gibi domates ile yapılan bir yemektir. Domates, ilk kez yetiştirildiği ABD'de, 1893 yılında bir mahkeme tarafından sebzelerle birlikte saklanıp yenildiğinden 'sebze' sınıfına ayrılmıştır, fakat gerçekte meyvedir.
Domatesin ilginç bir tarihi vardır. Bolivya ve Peru'da yabani sarı renkli bir domates türü bulunmuş ve sonra Meksika'da yetiştirilip, Kristof Kolomb'un Amerika'yı keşfinden sonra Avrupa'ya gemilerle gönderilmiştir. İtalyanlar, sarı renginden ötürü onu 'altın elma' olarak adlandırdı ama çok geçmeden kırmızı türleri ortaya çıktı. Domates, Amerika'da ilk defa Thomas Jefferson tarafından yetiştirildi. Ama pek çok insan zehirli olduğuna inanarak yemeyi reddetti, ta ki 1900'e kadar.
Uzun zaman önce pek çok Avrupalı için aşk elmasıydı, çünkü insanları romantik yaptığına inanılıyordu.
Türkiye'de domatesin tarihçesine bakacak olursak, resmi kayıtlarda 1900'lü yılların başında ilk kez Adana bölgesinde bu ürünün ekiminin yapıldığı yazmaktadır.
İzmir'e geliş tarihi kesin bilinmemekle birlikte Ticaret ve Zahire Borsası kayıtlarından 1920'li yıllarda domatesin İzmir ve çevresinde yetiştirilmeye başlandığını söylemek mümkündür. Menemen'de domatesin tarihçesi de İzmir ile aynı yıllara rastlamaktadır. O halde Osmanlı yemeği olması bence mümkün değildir, zira domates topraklarımıza Cumhuriyet sonrası girmiştir.
SOĞANLI MENEMEN
MALZEMELER
1 adet kuru soğan
1 adet domates
4.5 adet sivri biber
1 yemek kaşığı tereyağı
1 çay kaşığı tuz
Yarım çay kaşığı karabiber
2 yumurta
YAPILIŞI: İlk olarak tavaya tereyağını alıyoruz ve eritiyoruz. Üzerine küp küp doğranan soğanları ekliyoruz. Pembeleşene kadar kavuruyoruz. Ardından ince ince doğranan sivri biberleri ekliyoruz. Biberleri 5-6 dakika pişiriyoruz. Domatesleri ekliyoruz. Domatesler suyunu çekene kadar pişiriyoruz. Tuzu ve karabiberi ekleyip, karıştırıyoruz. Çatal ile çırptığımız yumurta beyazlarını, karışıma ekliyoruz. İyice pişiriyoruz. Yumurta sarılarını ekliyoruz. Tercihe göre çok veya az pişirip, menemeni ocaktan alıyoruz.
ÇAKALLI MENEMEN
MALZEMELER
4 adet domates
2 yumurta sarısı
1 adet yeşil biber
1,5 yemek kaşığı tereyağı
1/2 su bardağı kaşar
Tuz
Karabiber
YAPILIŞI: Domates yıkanır, kabukları soyulur ve ince küp şeklinde doğranır. Biber uzunlamasına ikiye bölünür ve çekirdekleri çıkarılarak ince ince doğranır. Bakır tavaya tereyağı alınır ve ısındıktan sonra biberler eklenir. Biberler yumuşadığında domatesler ilave edilir ve kaynama noktasına geldiğinde bir püre ezici ya da çatalla iyice ezilir. Ezilen domatesler suyunu çektiğinde yumurta sarısı, tuz, karabiber ve kaşarın yarısı ilave edilip hızlıca karıştırılır. Yumurta beyazları kullanılmayacaksa bir tanesi içerisine eklenebilir. Hazır hale geldiğinde kalan kaşarın yarısı üzerine ekleyerek servis edilir.
MENEMEN
MALZEMELER
1 büyük domates
2 sivri biber
2 yemek kaşığı zeytinyağı
1 yemek kaşığı tereyağı
2 yumurta
Tuz
Karabiber
Kırmızı pul biber
YAPILIŞI: Öncelikle domateslerin kabuklarını soyun ve tavla zarı büyüklüğünde doğrayın. Biberlerin çekirdeklerini temizleyip yıkayın ve ince ince doğrayın. Zeytinyağını tavada ısıtın. Tavanın içerisine ilk olarak biberleri ekleyip kavurun ve ardından doğranmış domatesleri ilave edin. Tuz, karabiber ve pul biberle tatlandırın. Tavanın kapağını kapatıp sebzeleri iyice pişirin.
Domatesler suyunu çektiğinde yumurtaları sarıları bozulmayacak şekilde tavaya kırın. İsterseniz yumurta ve domatesleri karıştırabilirsiniz. Son olarak tavanın kapağını tekrar kapatıp pişirin.
