Pandemi tüm hızıyla devam ediyor. Havaların soğumaya başlamasıyla birlikte vaka sayıları yeniden artışa geçti. Bazılarına göre bu ikinci dalganın ayak sesleri, kimilerine göre de halihazırda ikinci dalgayı yaşıyoruz. Covid-19'a karşı güvenli bir aşı için çalışmalar 15 Mayıs 2020'de başlatıldı. Amerika'da özel ve kamu kurumlarının ortaklığı ile Ocak 2021'den itibaren 300 milyon doz aşı üretimi hedeflendi. Bir hastalık karşısında bu kadar kısa sürede etkili bir aşı geliştirmek imkansız gibi görünebilir. Zira bir aşının geliştirilmesi neredeyse 20 yıla yakın sürebiliyor. Dünya çapında 200'den fazla potansiyel aşı üzerinde çalışılıyor. Şimdiye kadar bunlardan sadece dokuz tanesi umut vâdeder aşamaya geldi. Bazıları için yakında üçüncü aşama klinik denemelere başlanacak. Covid-19 aşıları temelde aynı görevi yürütür; hastalığa neden olmadan bağışıklık tepkisi uyandırmak. mRNA aşıları, hücreleri başak proteini denen bir molekül yapmak için teşvik ediyor. Başak proteini, koronavirüsün yüzeyine tutunuyor ve hücrelere giriyor. Bu aşı ile bağışıklık sistemi, başak proteinine karşı antikor yapması için tetikleniyor.
FAZ 3 DEVAM EDİYOR
mRNA aşıları üzerindeki çalışmalar yeni denebilir. Ancak yapılan çalışmalar umut verici. Yine de insanlar üzerindeki enfeksiyonlara karşı kullanılabilen bir mRNA aşısı yok. Hazırlanmakta olan iki aşının ise faz 3 denemeleri devam ediyor. Bilim insanlarının, virüsün çoğalmak ve hastalığa neden olmak için kullandığı genleri silmek üzere geliştirdiği replikasyon kusurlu aşılar da Covid-19'a karşı bir diğer aday. Teoride iyi bir fikir olsa da bu tür aşı deneyimleri oldukça az. İnaktive veya zayıflatılmış koronavirüs aşıları, bir virüsün zayıflatılmış formlarını kullanırken, etkisizleştirilmiş aşılar, virüsün öldürülmüş formlarını kullanır. Her iki tür de aslında hastalığa neden olmayacak, bağışıklık oluşturmak için bir bağışıklık tepkisini tetikleyecek şekilde geliştirilir.
ON BİNLERCE KİŞİDE DENENİYOR
AŞI geliştirme çalışmalarının çok kısa sürede sonuçlandırılmaya çalışılması akıllara oldukça ciddi bir soruyu getiriyor: Bu aşı yeterince güvenli ve etkili mi? Uzmanlara göre ortaya çıkabilecek sorunları belirlemek için bazı prosedürler uygulanıyor. Faz 3 olarak adlandırılan denemeler genellikle on binlerce kişiyi içerir. Yeni bir ilacın yan etkilerini gösterebileceği kadar geniş bir kitle, ancak tüm yan etkileri değil. Daha nadir görülen yan etkiler, milyonlarca kişi o ilacı kullanana kadar ortaya çıkmaz. Bu yüzden ilaç üreticileri, ilaç onaylandıktan sonra bile tedaviyi takip etmeye devam eder.
