Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi, Google'ın Telif anlaşmasının Türkiye'de hayata geçirilmesi için dünya örneklerini incelemeye başladı. Yetkililer, "Fransa, Almanya, Macaristan ve Avustralya'daki uygulamalara bakıldığında, bir takım çekişmeler yaşanmış olsa da, yayıncılar ile dijital platform işletmecilerinin bir şekilde anlaşma zemini bulduğu görülmektedir. Benzer nitelikteki bir düzenlemenin Kültür ve Turizm Bakanlığı'mız öncülüğünde ülkemizde de uygulamaya konması durumunda, dünyadaki diğer örneklere benzer sonuçların alınabileceğini değerlendiriyoruz" dediler.
LİSANS ANLAŞMASI GEREKİR
Dijital Dönüşüm Ofisi yetkilileri, son günlerde Google'ın Avrupa'daki 300'den fazla medya kuruluşuna telif hakkı çerçevesinde ödeme yapmayı kabul etmesiyle tekrar gündeme gelen AB Dijital Tek Pazarda Telif Hakkı Direktifi ile ilgili merak edilenleri Hürriyet'e anlattı. Yetkililer, AB'nin 2019 yılında yayımladığı Dijital Tek Pazarda Telif Hakları ve Bağlantılı Haklar Direktifiyle, dijital platformlar ile medya içeriklerini oluşturanların haklarını ve bu kişilerin söz konusu içerikleri toplayan, hizmet sağlayıcılarla arasındaki ilişkileri düzenleyen yeni kurallar getirdiğini hatırlattı. Bir gazetenin internet sitesindeki haber internet arama motorundan görüntülenecekse, internet arama motorunu işleten firmanın ilgili gazetenin sahibiyle bir lisans anlaşması yapması gerektiğini belirten yetkililer, düzenlemeyle ilgili şunları söyledi:
HAYATA GEÇİRİLMELİ
"Ülkemiz, AB'ye katılım süreci kapsamında, pek çok alanda olduğu gibi fikri mülkiyet düzenlemelerinde de AB müktesebatını takip ediyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı da bu noktada asli sorumlu kurumumuz. Biz de Dijital Dönüşüm Ofisi olarak, kendi kültürel mirasımızı koruyacak; eser sahiplerinin, bağlantılı hak sahiplerinin ve basın yayıncılarının çevrim içi platformlara karşı haklarını güvence altına alacak uzlaşmacı çözüm ve denge mekanizmalarını içerecek düzenlemelerin ülkemizde de en kısa zamanda hayata geçirilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Yapılan bu düzenlemeler neticesinde, belirlenen kuralların ihlali durumunda para cezası verilmesinin önü açılmıştır. Para cezasına uymama durumu oluştuğunda ise ilgili platformların engellenmesi gibi ek yaptırımlar söz konusu olabilmektedir.
KANUN GÜNCELLENMELİ
2019 yılında yürürlüğe giren AB Direktifinin medya kuruluşları ile dijital platformlar arasındaki ilişkileri düzenleyen kurallara benzer mekanizmalar yürürlükte olan Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'nda (FSEK) yer almıyor. Bu noktada, Dijital Dönüşüm Ofisi olarak FSEK hükümlerinin dijital alandaki fikir ve sanat eserleri özelinde günümüz ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde güncellenmesinin veyahut yeni hukuki düzenlemelerin oluşturulması adına gerekli çalışmaların başlatılmasının arz ettiği önemin farkındayız. Yeni değer zincirlerinde paydaşların hak ve yükümlülüklerinin de hakkaniyetli ve yenilikçiliği koruyacak şekilde belirlenmesi gerekliliği kaçınılmaz elbette.
YENİ KURALLAR ŞART
Hürriyet'ten Erdinç Çelikkan'ın haberine göre; Elektronik ortamda içerik üretiminin korunmasını ve teşvik edilmesini sağlayacak telif hakları ve bağlantılı haklar bakımından etkin bir koruma mekanizmasının tesisi son derece önemli. Ofis olarak, bunu temin edecek yeni kural ve mekanizmaların ülkemizde de oluşturulmasını gerekli görüyoruz.Bu doğrultuda, ülkemizdeki medya yayıncılarının; yayımladıkları içerikleri seçen, toplayan, sınıflandıran, düzenleyen, derecelendiren, özetleyen ve endeksleyen platformlar/hizmet sağlayıcılar karşısında yaşadığı mağduriyetlerin önüne geçilmesi adına alınması geren aksiyonlar bakımından küresel gelişmeleri dikkatle takip ediyoruz."
TÜRKİYE DE BENZER YOLU İZLEMELİ
Dijital Dönüşüm Ofisi yetkilileri, AB'nin uygulamaya koyduğu direktifle dengeyi kurmak üzere önemli bir adım attığını kaydederek şunları söylediler: "Her ne kadar uygulama süreci mükemmel işlemiyor olsa da, Google'ın yüzlerce yayıncıyla içeriklerini lisanslamak üzere müzakerelere başlamış olması, çevrim içi dünyada sağlıklı bir telif piyasasının oluşumu açısından doğru bir yolda olunduğunu gösteriyor. Türkiye'de de benzer nitelikteki mevzuatı uygulamaya koyarak medya yayıncıları ile dijital platformlar arasındaki ilişkinin daha sağlıklı şekilde kurulabileceğini düşünüyoruz. Aynı değer zincirinde yer alan farklı aktörlerin hak ve yükümlülüklerinin adil şekilde belirlenmesiyle, bunlar arasındaki ticari müzakerelerin sağlıklı bir zeminde yürütülmesi de temin edilmiş olacaktır. Yeni kurallar oluşturmak kadar bu kuralları etkin şekilde uygulayabilecek kurumsal kapasitenin de oluşturulması gerekiyor. Bu konuda Türkiye'de yapılacak bir mevzuat hazırlığında konunun bu boyutu da dikkatle ele alınacaktır."
AB'DEKİ GİBİ GÜÇLENDİRİLMELİ
Yetkililer, Google gibi şirketlerin Türkiye'ye bu yönde bir ödeme yapmasına dönük Dijital Dönüşüm Ofisi'nin bir çalışması olup olmadığı konusunda ise şunları söyledi: "Ülkemizde de basın yayıncıları; kendilerinin yatırımlarıyla elde edilip kullanıma hazır hale getirilmiş haberlerinin, kendileri devre dışı kalmak suretiyle haber toplama siteleri veya medya izleme hizmetleri üzerinden kullanıcılara ulaştırılması neticesinde, bu faaliyetten bekledikleri maddi karşılığı alamayabiliyor. Dijital Dönüşüm Ofisi olarak bakış açımız; AB'de olduğu gibi, basın yayıncılarının konumunun bahsi geçen haber toplama siteleri ve medya izleme hizmeti sağlayıcılarına karşı güçlendirilmesi gerektiği yönünde. Uluslararası gelişmeleri ve politika gündemini yakından takip ediyoruz. Kültür ve Turizm Bakanlığı başta olmak üzere ilgili kamu kurumlarıyla temaslarımız sürüyor. FSEK, eser sahibinin hakları yanında bağlantılı hak sahiplerinin de haklarını düzenlemekte; ancak dijital telif hakkına ilişkin mevzuatta henüz özel bir hüküm yer almıyor. Bu tür bir mevzuat olmadığından, Google veya benzer diğer dijital platformlarla herhangi bir anlaşma için müzakere başlatılmış değil henüz."
